جنین خانمی در دو ونیم ماهگی سقط شده است اکنون تکلیف او در قبال نماز چیست؟ و آیا در قبال سقط شدن جنینش مشمول پاداش می شود؟ أسقطت جنينها و هو عمره شهران و نصف الشهر؛

الحمدلله  وصلي  الله  و سلم  و بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.
أما  بعد:
با طلب  توفيق  از خداوند  به  پرسش  شما  پاسخ  داده  و می گوییم:
بدون  شک انسان مومن در مقابل  هر مصیبتی  که بر او وارد  می شود و بر آن صبر  می کند مشمول  پاداش  می گردد  زیرا خداوند  متعال  کریم( بسیار بخشنده  و سخاوتمند) و منان ( صاحب  بخشش  های زیاد) است  و همانطور  که  در صحیح  بخاری  از حدیث  ام المؤمنين  عائشة  رضي  الله  عنها  روایت  شده است، رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  می فرماید: (ما یصیب المؤمن من وصب ولا هم ولا حزن ولا أذی حتی الشوکة یشاکها إلا کفر الله بها من خطایاه)یعنی: (هر خستگی و بیماری، غم و اندوه و آزاری که به انسان مسلمان می رسد حتی اگر خاری به پایش می رود،  خداوند بزرگ در برابر آن-ناملایمتی ها- گناهانش را می آمرزد)(۱) و این  حدیث  بیانگر  آن است  که  اگر  انسان مومن اگر در مقابل مصیبت ها و مشکلات صبر  کند قطعا  مشمول پاداش  قرار  خواهد  گرفت.
اما  در خصوص نماز باید  بگویم:
سقط  جنین  چند  حالت  دارد:
حالت  اول  این  است  که  سقط،  قبل  از شکل  گیری  نوزاد و قبل  از هشتادروزگی  او باشد که این  سقط  حکم  خاصی  نداشته  و خون  خارج  شده  خون  فاسد  نامیده  می شود  و مانع  ادای  نماز  و روزه  نیست.
اما  اگر  سقط  بعد از نودروزگی  جنین باشد و باتوجه به اینکه در  این مدت  احتمال  شکل  گیری  نوزاد  وجود  دارد  لذا اگر جنین سقط شده،  شکل  انسان  به  خود گرفته  باشد  خون  خارج  شده  حکم  نفاس  را به  خود  می گیرد  و این  بدان  معنی  است  که  تا لحظه  قطع  شدن  خون  نباید  نماز بخواند و روزه  بگیرد.
و اگر سقط جنین  ما بین  هشتادویک روزگی  و نودروزگی جنین باشد احتمال شکل گیری آن نصف نصف  است که  در چنین  حالتی  به "شکل گیری"  جنین  توجه  می شود  لذا  اگر جنین  شکل  انسان  به  خود گرفته  بود خون  خارج  شده  خون  نفاس  می باشد- و مانع  ادای  نماز  و روزه  است- اما  اگر  بصورت تکه  گوشت  شکل  نیافته  بود و حکم پیش از هشتادروزگی جنین را به خود می گیرد و مانع ادای  نماز  و روزه  نمی شود.
اساس  این  تقسیم  بندی  برگرفته  از حدیث  عبدالله  بن مسعود  رضي  الله  عنه  است  که  در حدیث مربوط به  مراحل  آفرینش از رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  روایت  کرده است  که  فرمود: ( إن أحدكم يجمع خلقه في بطن أمه أربعين يوماً نطفة، ثم أربعين يوماً علقة، ثم أربعين يوماً مضغة)یعنی: (آفرینش  هر یک  از  شما  در شکم  مادرش به این شکل  انجام  می گیرد: چهل  روز نخست به صورت  نطفه  است و سپس  در چهل  روز بعدی بصورت لخته خون  می شود  و  در چهل روز پس از آن بصورت  تکه  گوشتی  می شود)(۲) و خداوند  متعال  در آیه  ای  که  مراحل  آفرینش  انسان  را بیان  می کند مضغه (تکه  گوشت)  را به  دو قسمت مضغة مخلقة (تكه گوشت شکل  یافته) و غيرمخلقة (تكه گوشت شکل  نیافته) تقسیم  کرده  است از اینرو  حکم مربوطه  به"شکل گیری" جنین  بستگی  دارد  طوریکه  اگر در  جنین، نشانه  های  خلقت  وجود  داشته  باشد  احکام  متعلق  به نفاس  بر آن مترتب  می شود  و اگر  آثار  خلقت  انسان  بر آن دیده  نشود  حکم خون  خارج  شده  خون  فاسد  است  و مشمول  احکام  نفاس  نمی شود و مانع  ادای  نماز  و  روزه  نیست.

۱) صحیح  بخاری حدیث(٥٦٤١)
٢) صحيح  بخاري حديث (٣٢٠٨) و صحيح  مسلم حديث (٦٨٩٣)