آیا مسواک زدن برای روزه دار جایز است؟ حكم التسوك أثناء الصيام؛

الحمد لله  و صلي  الله  و سلم  و بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.

أما  بعد:

در پاسخ به پرسش  شما  از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:

بله مسواک زدن برای روزه دار جایز است  به دلیل عموم حدیثی  که در صحیح بخاری (۸۸۷) و در صحیح مسلم (٢٥٢) از طریق ابوالزناد از اعرج و او از ابوهریره  رضی  الله  عنه روایت کرده اند که رسول  الله صلی الله  عليه  وسلم  فرموده است: (لو لا أن أشق  علي المؤمنين (و في حديث زهير: علي أمتي) لأمرتهم  بالسواك عند  كل صلاة)یعنی: ( اگر بر مؤمنان(و در روایت زهیر: بر امتم) سخت و مشقت بار نمی بود به آنها دستور می دادم تا هنگام ادای هر نماز مسواک بزنند)این حدیث عام است و شامل روزه دار و غیره روزه دار می شود و همچنین شامل همه نمازها اعم از نمازهای ابتدا و انتهاي روز می گردد و این قول اکثریت  اهل علم مى باشد و همچنین رای مذهب امام ابوحنیفه و مالک و قولی از امام احمد می باشد و از دلایلی  که اين قول را تقويت  ميكند روایتی است که امام بخاری به صورت معلق (یعنی یک یا چند نفر از صحابه در سند آن وجود ندارد) از عامر بن ربیعه رضی  الله  عنه روایت می کند که گفته است: ( رأيت رسول الله  صلى  الله  عليه  وسلم يستاك  و هو صائم ما لا أعد) يعني: (رسول الله  صلى  الله  عليه  وسلم  را بیشمار دیده ام که هنگام روزه داری مسواک می زد) این حدیث را امام احمد و ابوداود  و ترمذی هم با سند متصل از طریق عاصم بن عبید الله از عبدالله بن عامر بن ربیعه از پدرش و عاصم روایت کرده اند.حدیث مذکور را ابن معین و امام بخاری ضعیف دانسته اند اما امام بخاری با صیغه تمریض( به خاطر منقطع بودن سند آن) در صحیح خود آورده است اما هیچ حدیث صحیحی مبنی بر ممنوعیت مسواک زدن برای روزه دار وارد نشده است از اینرو مسواک زدن بهنگام ادای هر نماز  برای  روزه دار و غیر روزه دار امری مشروع می باشد مگر آنکه برخی از اهل علم استفاده از مسواک مرطوب را برای روزه دار به دلیل اینکه ممکن است مقداری از آب آن را ببلعد  مکروه می دانند لذا اجتناب از آن برای روزه دار بهتر و بااحتیاط تر است.والله  أعلم. 

برادرتان:

شیخ دکتر/خالد بن عبدالله  المصلح

١٤٢٥/٨/١٦ هجري  قمري