دختری بیست و شش ساله هستم و قصد دارم تا با مادر شوهر خود و تعدادی از بانوان شهرمان با یک اتوبوس به به حج بروم و این اولین حج من است؛ اکنون حکم حج من و حج مادر شوهرم که بدون محرم به سفر حج آمده ایم چیست؟لازم به توضیح است که جمع ما إن شاء الله یک جمع امن و مطمئن می باشد. السفر للحج بدون محرم؛

بسم الله  الرحمن  الرحيم؛

الحمد لله  و صلي  الله  و سلم  و  بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.أما  بعد: 

جمهور( اکثریت) اهل علم، سفر بانوان را بدون محرم جایز نمی دانند خواه سفر حج باشد خواه سفر به مکان دیگر باشد زیرا  در صحیح  بخاری  و مسلم از عبدالله  بن عباس  رضي  الله  عنهما  روایت  شده است، رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  فرمود: ( لايخلون رجل بإمراة إلا مع ذي محرم و لاتسافر إمرأة إلا مع ذي محرم)  يعنى: ( هیچ زنی نباید با مردی خلوت کند مگر اینکه محرم  او به همراهش باشد  و زن نباید مسافرت کند مگر آنكه محرم او به همراهش  باشد) و احادیث صحیح دیگری وجود دارند  که بیانگر تحریم  سفر بانوان بدون محرم مى باشند  و احادیث  مذکور مطلق هستند و همه سفرها را اعم سفر حج و غیره را شامل می شوند از اینرو وقتی یکی از اصحاب حدیث مذکور را شنید گفت: ای رسول خدا همسر من به حج رفته است و من نیز در فلان غزوه ثبت نام نموده ام که رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم فرمود: ( فانطلق  فحج مع امراتك ) يعني: (بازگرد  و به همراه همسرت حج کن)

از مواردی که اهل علم در آن اختلاف نظر ندارند این است که: سفر زن بدون محرم زمانی جایز نیست که زن در امنیت نباشد طوریکه شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در شرح العمده(۱/۱۷۵) می فرماید: ( مسلمانان  اتفاق  نظر دارند  که سفر زن تنها در صورتی جایز است که وی از فتنه و بلاء در امان باشد) بلكه اختلاف دیدگاه اهل علم در مورد سفری  است که زن بدون محرم و بهمراه یک جمع مطمئن از بانوان باشد که امام مالک و امام شافعی و قولی از امام احمد چنین سفری را جهت حج واجب جایز دانسته اند و برخی از اهل علم مانند الباجي که از فقهای مذهب مالکی می باشد در کتاب" المنتقی"(۳/۸۲) بسیار دورتر از آن رفته و می گوید: (آنچه که برخی از فقهای ما در تحریم سفر زن بدون محرم ذکر نموده اند در حالتی است که زن تنها باشد و یا تعداد اندکی از بانوان به همراه  او باشند  اما قافله های بزرگ و راه های أمن و آباد نزد من همانند شهری است که در آن بازارها  و تاجران  وجود دارند که نبود محرم برای زن در چنین حالتی  امنیت او را به خطر نمی اندازد)و  این مطلب نیز از امام اوزاعی  رحمه  الله نقل شده است  و برخی آثار از صحابه  رضی  الله  عنهم وارد شده اند که اشاره به جواز سفر زن بدون محرم با یک جمع امن و مطمئن دارند طوریکه ابن حزم در المحلی (٧/٤٧) آثاری را در این خصوص از عبدالله بن عمر و أم المؤمنين عائشة رضي الله  عنهما نقل کرده است و همچنین  در صحیح  بخاری  حدیث (۱۸۶) وارد شده است که: سیدنا عمر رضی  الله  عنهم در آخرین حجی که انجام داد، به همسران رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم اجازه داد تا به حج بروند  و سیدنا  عثمان  بن عفان و عبدالرحمن  بن عوف رضی  الله  عنهما  را همراه آنان فرستاد.

بنابراین آنچه که از میان  نصوص و دلایل شرعی  برای من روشن می شود این است که اگر سفر امن باشد و شر و فتنه ای متوجه  زن نگردد جایز است تا بدون محرم و با یک جمع امن و مطمئن از بانوان سفر کند  اما اگر بیم فتنه و شر برای زن وجود داشته  باشد نبایست بدون محرم سفر نماید و اگر درجه اطمینان سفر برایش مبهم باشد در این صورت احتیاط کرده و از سفر بدون محرم اجتناب نماید. والله  تعالي  اعلم؛

برادر شما:

شیخ دکتر/خالد بن عبدالله  المصلح

١٤٢٤/١١/٢٧ هجري  قمري