فردی که در ماه شوال یا ذی القعده عمره کند و نیت حج هم داشته باشد آیا قربانی کردن یا روزه گرفتن و یا کفاره دیگری بر وی واجب می شود؟ من اعتمر في أشهر الحج فهل يغنيه ذلك عن التمتع؛

بسم  الله  الرحمن  الرحيم؛

الحمد لله  و صلي  الله  و سلم  و  بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.أما  بعد:

أهل علم بر این مساله اتفاق نظر دارند که اگر فردی در ماه های حج، از میقات برای عمره احرام ببندد  و بعد از اتمام عمره در حرم مکی باقی بماند و همان سال حج کند در این صورت حج تمتع را هم انجام داده است و بایستی  قربانی کند و اگر قربانی نیافت بایستی سه روز در ایام حج و هفت روز در محل سکونت  خود روزه  بگیرد.اما در مورد فردی که در ماه های حج عمره کند و سپس به اندازه  مسافتی که موجب کوتاه خوانده شدن نمازها می گردد از مکه خارج شود اختلاف نظر دارند که آیا این خروج موجب بطلان تمتع او می شود یا خیر؟ بر اساس دیدگاه مذهب حنبلی این کار موجب بطلان تمتع  می شود و طبق دیدگاه  مذهب شافعی  این کار تمتع  را باطل نمی کند  مگر آنکه  دوباره  به میقات بازگردد و فقهای  حنفی  می گویند: اگر به محل اقامت  خود بازگردد تمتع  او باطل می شود ولی در غیر این صورت باطل  نمی گردد و طبق  دیدگاه  مذهب مالکی اگر به محل اقامت خود یا مکان دیگری  که در دور بودن همچون  محل اقامت  خودش  باشد سفر کند، تمتع او باطل می شود و نیز گفته شده است: سفر و بازگشت هیچ تاثیری  در بطلان  تمتع  ندارد بلکه فردی که در ماه های حج ، عمره کند و در همان سال حج را به جا بیاورد در حقیقت حج تمتع را ادا نموده  است و این  قول حسن بصری  رحمه الله می باشد و إبن المنذر و ابن حزم نیز آن را برگزیده اند.

اما قول راجح  این است که اگر به محل اقامت خود بازگردد تمتع او باطل می شود زیرا مفهوم تمتع در نزد صحابه و تابعین چنین بود که انسان در ماه های حج، عمره و حج را در یک سفر باهم جمع کند از اینرو فردی که به محل اقامت خود باز می گردد معنای  تمتع  در مورد او صدق  نمی کند.والله  تعالی  اعلم.

برادر شما:

شیخ دکتر/خالد بن عبدالله  المصلح

١٤٢٤/١١/٢٤ هجري  قمري