السلام عليكم ورحمة الله وبركاته؛ جناب شیخ ما تعدادی دانش آموز هستیم که معلمان خود را دوست داریم و به آنها احترام می گذاریم ولی گاهی اوقات حرکات و رفتارهای آنها بدون قصد تمسخر از آنها جهت شوخی و سرگرمى تقلید و به یکدیگر تعریف می کنیم آیا عملکرد ما غیبت محسوب می گردد؟ حكاية قول شخص أو فعله في غيبته؛

الحمد لله  رب  العالمين  و أصلي  و اسلم  علي  نبينا  محمد  و علي  آله  و أصحابه  اجمعین؛ و عليكم  السلام  و  رحمة  الله  و  بركاته؛ أما بعد:

 بازگو کردن  سخن یا  حالت یک شخص در نبود  او تنها در صورت وجود مصلحت  جایز  است زیرا در صحیح بخاری حدیث (٣٤٧٧) و در صحیح مسلم حدیث (۱۷۹۲) از طریق  شقیق  بن سلمه از عبدالله  بن  مسعود  رضي  الله  عنه  روایت  شده است گفت: (كأني أنظر إلى النبي صلى الله عليه وسلم يحكي نبيا من الأنبياء ضربه قومه فأدموه، وهو يمسح الدم عن وجهه ويقول: اللهم اغفر لقومي فإنهم لا يعلمون)یعنی: ( گویی هم اکنون رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  را می بینم که در مورد  پیامبری  سخن می گوید که قومش او را زده و خون آلودش  کرده بودند و او در حالیکه  خون را از چهره اش پاک می کند می فرماید: (پرودگارا از قوم من درگذر  چرا که  نمی دانند) و همچنین  می توان به تعریف کردن  برخی  از  صحابه رضی  الله  عنهم از تلاوت رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  اشاره نمود بطوریکه در صحیح بخاری حدیث (٧٥٤١) از عبدالله  بن مغفل  رضي  الله  عنه روایت شده است که ایشان  کیفیت  تلاوت سوره فتح، از سوی رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  را بازگو  می کرد.

اما اگر هدف از بازگو نمودن گفتار یک شخص خندیدن به او باشد جایز  نمی باشد زیرا چنین کاری نوعی آزاردادن و تمسخر محسوب می گردد و خداوند متعال  می فرماید: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَىٰ أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَىٰ أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ)يعنى: ( ای مؤمنان؛ نباید مردانی از شما مردان دیگر را تمسخر کنند- زیرا- چه بسا- مسخره شوندگان- از آنها بهتر  باشند و نباید بانواني از بانوان دیگر مسخره  کنند- زیرا- چه بسا- مسخره شوندگان- از آنها بهتر  باشند)بخشی  از آیه۱۱ سوره حجرات؛  و از عبدالله  بن عمرو  رضی  الله  عنهما  روایت است که رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  می فرماید: ( المسلم  من سلم المسلمون  من لسانه  و يده) یعنی: ( مسلمان - واقعی- آن است که سایر مسلمانان  از دست و زبان وی در امان  باشند) صحیح بخاری حدیث (۱۰) و صحیح مسلم حدیث(٤٠) و برخي از اهل علم بازگو کردن سخن یک شخص را در نبود  او غیبت  تلقی کرده اند همانطور که نویسنده  کتاب" صاحب الزواجر عن اقتراف الکبائر"(٢/٣٤) و كشف  القناع (٦/٤٢٣) نیز به اين مطلب  تصریح  نموده اند زیرا  چنین عملکردی مشمول  فرمایش  رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  می شود که می فرماید: ( أتدرون  ما الغيبة؟)قالوا: الله و رسوله  اعلم؛ قال: ( ذكرك  أخاك  بما  يكره) یعنی: ( آیا می داند  غیبت  چیست؟) گفتند: خداوند  و پیامبرش  بهتر می دانند؛ فرمود: ( غیب آن است که در مورد  برادر  مسلمان  خود چیزی  بگویی که در صورت  شنیدن  آن ناراحت  شود) اين حدیث را امام مسلم در صحیح خویش (٢٥٨٩) از طریق علاء  بن عبدالرحمن  از پدرش و او از ابوهریره رضی  الله  عنه  روایت  کرده است.

برادر شما: 

شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله  المصلح  

١٤٢٥/١٢/٣٠ هجري  قمري