السلام عليكم ورحمة الله وبركاته؛ جناب شیخ حدیثی از رسول الله صلی الله عليه وسلم ثابت شده است که طبق آن هنگام مشاهده مار در منازل مسکونی بایستی پیش از کشتن سه مرتبه به آنها تذکر بدهیم؛ از چه عبارتی می توان برای تذکر دادن به مارهای مذکور استفاده کرد؟ التحريج علي الحيات؛

الحمد لله  و صلي  الله  و سلم  و  بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.أما  بعد: و عليكم  السلام  و  رحمة  الله  و  بركاته؛

در صحیح مسلم حدیث (٢٢٣٦)  از ابوسعید الخدري رضي  الله عنه روایت شده است که رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  می فرماید: ( إن لهذه البيوت  عوامر  فإذا  رأيتم  منهن  شيئا فحرجوا عليها  ثلاثا) یعنی: (در این خانه  ها  مارهایی با عمر طولانی ( یا با قدمت بسیار)  زندگی  می کنند؛ لذا هرگاه آنها را مشاهده نمودید  سه روز  به آنها تذکر دهید- تا از منزل خارج  شوند-) و در روایت دیگر با لفظ" فآذنوه" وارد شده است که به معنی: ( به آنها اعلام کنید و فرصت دهید تا از منزل خارج شوند) می باشد.اما عبارت  خاصی برای  تذکر دادن به آنها در سنت  وارد نشده  است.

اما حدیثی در سنن  ابوداود (٥٢٦٠) از طریق عبدالرحمن  بن أبی لیلی از پدرش روایت شده است گفت: از رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  در مورد مارهایی  که در منازل مسکونی  زندگی  می کنند  پرسیده  شد و ایشان در پاسخ  فرمودند: (إذا رأيتم منهن شيئا في مساكنكم فقولوا: أنشدكن العهد الذي أخذ عليكن نوح، أنشدكن العهد الذي أخذ عليكن سليمان، أن لا تؤذونا، فإن عدن فاقتلوهن)یعنی: ( هرگاه ماری در منازل مسکونی  تان مشاهده  کردید به آنها بگویید: عهد و پیمانی  را که نوح  و سلیمان  علیهما  الصلاة  و  السلام  از شما گرفته  اند را به شما یادآوری  می کنم و به خاطر آن عهد و پیمان  از شما می خواهم  تا به ما آسیبی  نرسانید؛ اما اگر  دوباره  برگشتند  آنها را بکشید)این حدیث به دلیل مرسل بودن و ضعف یکی از راویانش به نام محمد بن أبي ليلي  نزد اهل علم ضعیف است اما اگر فردی عبارت مذکور را  جهت تذکر دادن به مارهای مذكور بگوید  مانعی  ندارد زیرا  در بردارنده  مفهوم  تذکر است و از امام مالک رحمه  الله نقل شده است که عبارتى  را جهت  تذکر دادن  به مارهای  مذکور توصیه کرده و آن را کافی  دانسته که عبارت است از: (أحرج  عليك  الله  و اليوم  الآخر  ألا  تبدولنا  و لا تؤذينا) یعنی: ( به شما تذکر می دهم تا به خاطر   الله و روزقیامت در مقابل ما ظاهر نشوید  و ما را اذیت  نکنید) و چه بسا امام مالک رحمه  الله  این عبارت  را از لفظ حدیث ابوسعید الخدري  رضی  الله  عنه که در ابتدای بحث  به آن اشاره  شد استنباط  کرده  است. والله  أعلم. 

برادر شماشیخ  دکتر/ خالد بن عبدالله  المصلح  

١٤٢٩/١/٢٧ هجري  قمري