الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.أما بعد:در پاسخ به پرسش شما از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:
اهل علم در خصوص اینکه آیا تکرار و پافشاری کردن بر گناه صغیره آن را تبدیل به گناه کبیره می کند یا خیر؟ دو دیدگاه ارائه داده اند:
دیدگاه اول: تکرار و پافشاری کردن بر گناه صغیره آن را به گناه کبیره تبدیل می کند و این دیدگاه عبدالله بن عباس و سایر صحابه رضی الله عنهم است و همچنین دیدگاه اکثر اهل علم می باشد.
دیدگاه دوم: پافشاری کردن بر گناه صغیره آن را تبدیل به گناه کبیره نمی کند.
صاحبان هر یک از دو دیدگاه فوق به دلایلی استناد کرده اند که بارزترین دلیل صاحبان دیدگاه نخست اثری از عبدالله بن عباس رضی الله عنهما می باشد که گفته است: ( لاصغيرة مع الإصرار و لاكبيرة مع الاستغفار) یعنی: ( هیچ گناه صغیره ای با تکرار صغیره نمی ماند و هیچ گناه کبیره ای با استغفار-و طلب آمرزش از خداوند- کبیره نمی ماند) این اثر را از چند طریق بصورت مرفوع هم روایت کرده اند که حافظ ابن حجر و سایر محدثان آنها را ضعیف دانسته اند.
اما صاحبان دیدگاه دوم به نصوصی استناد نموده اند که آن نصوص در بین گناهان صغیره و کبیره تفاوت قائل شده اند مانند آیه: (إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُمْ مُدْخَلًا كَرِيمًا)يعنى: ( اگر از گناهان بزرگی که از- انجام- آنها بازداشته شده اید خودداری کنید گناهان- صغیره- شما را می بخشیم و شما را به جایگاه نیکویی ( که همان بهشت است) وارد می کنیم)النساء/٣١ و همچنین مانند حدیثی که در صحیح مسلم(۲۲۳) از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلى الله عليه وسلم می فرماید: (الصلوات الخمس و الجمعة الي الجمعة و رمضان الي رمضان مكفرات لما بينهن إذا اجتنبت الكبائر) يعني: ( نمازهای پنجگانه، و نماز جمعه تا نماز جمعه دیگر و روزه های رمضان تا روزه های رمضان دیگر گناهانی را که مابین شان انجام شده است را از بین می برد به شرطی که از گناهان کبیره پرهیز شود)
به نظر من دیدگاه دوم صحیح تر می باشد بدین معنی که گناه صغیره با تکرار و پافشاری بر آن به گناه کبیره تبدیل نمی شود و فرقی نمی کند که خود گناه صغیره تکرار شود یا جنس گناهان صغیره تکرار شوند.
اما روایتی که از عبدالله بن عباس رضی الله عنهما روایت شده است حمل بر تکرار و پافشاری گستاخانه می باشد که شخص در آن هیچ توجهی به حرام بودن آن نداشته و به نهی وارد شده در آن خصوص اعتناء نکند که چنین حالتی بی تردید از بزرگ ترین گناهان قلبی تلقی می باشد اما تکرار یک گناه صغیره به دلیل غلبه شهوت و امثال آن که همراه با ترس از مجازات و هراس از بازخواست در مقابل آن باشد گناه کبیره محسوب نمی گردد؛
برادر شما:
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
١٤٢٨/٩/٢٠ هجري قمري
