بیماری ها مصیبت هائی هستند که خداوند متعال بندگانش را توسط آنها امتحان می کند و دارای اسرار و حکمت هایی هستند که انسان با تامل و دقت در آنها می تواند آنها را درک کند طوریکه گفته شده است:
"و ربما صحت الأجساد بالعلل" یعنی: و چه بسا بیماری ها موجب تندرستی شوند؛ بدین معنی که فرد بیمار با مداوای خود و شناخت بیماری اش مانع بروز بیماری های شدیدتر از آن می شود.
یکی از بارزترین حکمت های ابتلای بندگان به انواع بیماری ها این است که بیماران متوجه پرودگارشان شوند و قلب های شان به او متمرکز شود زیرا شفاء به دست او است و سیدنا ابراهیم علیه الصلاة والسلام در تعریف خداوند متعال می فرماید: (وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ) يعنى: ( و هرگاه بیمار شوم اوست که مرا شفا می دهد)الشعراء/٨٠ لذا شخص بیمار به تناسب حال خود جهت حصول بهبودی خداوند متعال را خالصانه به فریاد می خواند و جای شگفتی نیست که خداوند متعال از طریق وارد ساختن بلاء و مصیبت به بندگانش آنها را وادار به دعاء و عبادت كند تا سهمی در پاداش و تقرب بسویش داشته باشند بطوریکه وهب بن منبه رحمه الله می گوید: ( ينزل البلاء ليستخرج به الدعاء )یعنی: ( خداوند بلا و مصیبت را نازل می کند تا توسط آن، دعاى بندگانش را استخراج کند) زیرا انسان به تناسب طبیعتی که دارد بهنگام بروز مشکلات بیشتر بسوی پرودگار متمایل می شود طوریکه خداوند می فرماید: ( وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ)یعنی: ( و هرگاه مصیبتی به انسان برسد دعایش ( جهت برطرف شدن آن) زیادتر می شود)فصلت/٥١
با بررسی سيرت پیامبران علیهم الصلاة والسلام که مامور به پیروی از راه و روش آنها هستیم با زندگی سیدنا ایوب علیه الصلاة والسلام مواجه می گردیم که خداوند متعال با یک بیماری سخت ایشان را مورد ابتلاء و آزمایش قرار داد و ايشان بسوی پروردگارش رجوع نمود و با او مناجات کرد طوریکه خداوند می فرماید: (وَأَيُّوبَ إِذْ نَادَىٰ رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ)يعنى: ( و آنهنگام که ایوب پرودگارش را ندا کرد- و گفت: - مصیبتی به من رسیده است و تو مهربان ترین مهربانان هستی)الأنبياء/٨٣ و خداوند بخشنده و منان ( صاحب بخشش های زیاد ) در پاسخ دعای ایشان فرمود: (فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَكَشَفْنَا مَا بِهِ مِنْ ضُرٍّ) یعنی: ( پس ما دعای او را اجابت کردیم و مصیبت و ناراحتی هایش را برطرف ساختیم)الأنبياء/٨٤ بنابراین دعاء بزرگترین وسیله جهت رسیدن به هدف ها تلقی می شود؛ چه بسیار بیماران صعب العلاجی که با گسیل کردن دعاهای خالصانه خویش بسوی پرودگارشان بهبودی یافته اند و خداوند منان در ازای دعاهای شان گشایش و رحمت خویش را بر آنان فرو فرستاده است.
قل للمريض نجا و عوفي بعد ما***عجزت فنون الطب: كن عافاك؟
به بیماری که پس از ناتوان ماندن امکانات پزشکی از علاج او شفا می یابد بگو: چه کسی تو را شفاء داد؟
متاسفانه برخی از مر م برعکس این قضیه عمل می کنند بدین ترتیب که وقتی مبتلا به بیماری می شوند دل های شان صرفا متوجه اسباب حسی و مادی می گردد و از الله سبحانه وتعالى که شفادهنده حقیقی است غافل می شوند و دل های خود را تنها به پزشکان و داروها متمرکز می کنند و شفاء و برطرف شدن گرفتاری ها را تنها از عوامل مذکور حسی امید می دارند و آنها را به منزله همه کاره و کارساز تلقی می کنند که زیان چنین دیدگاهی بسیار بیشتر از بیماری هایی است که بدانها مبتلا شده است زیرا دیدگاه مذکور نسبت به اسباب، موجب فساد عقیده، تباهی توحید و ویرانی دل ها می گردد.
قل للطبيب تخطفته يد الردي***يا شافي الأمراض: من أرداك؟
به پزشکی که بیماری ها را درمان می کرد و امروز دست مرگ او را ربوده است بگو: چه کسی تو را میراند؟
و برخی از بیماران جهت مداوای خود راهی کویر و بیابان می شوند و با گذشتن از صحراها و دریاها و عبور از غرب و شرق گیتی در جستجوی ساحران و فالگیران و امثال آنان حرکت می کنند و شفای بیماری و رفع مصیبت های خود را از آنان امید می دارند که با این کار قلب های شان را به خاطر اصلاح جسم های شان ویران و فاسد می کنند اما غافل از اینکه جسم های شان هم بهبود نمی یابد لذا خسارت مند دنیا و آخرت می گردند زیرا خداوند می فرماید: (وَأَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًا) يعنى: (و اينكه افرادی از انسان ها به اشخاصی از جن ها پناه می بردند - اما- آنها (جن ها) به گمراهی - و بیماری- شان می افزودند)الجن/۶ و از یکی از همسران رسول الله صلی الله عليه وسلم روایت کرده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (من أتى عرَّافاً فسأله، لم تُقبل له صلاة أربعين ليلة)یعنی: ( هر فردی که نزد پیشگویی بیاید و از او فقط سؤال کند نماز چهل شبانه روزش قبول نمی شود) صحیح مسلم حدیث ۲۲۳۰ و این مجازات فردی است که فقط از پیشگو و فال گیر سوال می کند و اما فردی که علاوه بر سوال، سخن پیشگو وفا گیر را باور کند کافر می شود زیرا در مسند امام احمد با سند "جید" وارد شده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: ( من أتى كاهناً فصدَّقه فقد كفر بما أنزل على محمد) یعنی: ( هر فردی که نزد کاهن و پیشگو بیاید و سخنانش را باور کند در واقع به آنچه که بر محمد- علیه الصلاة والسلام- نازل شده کافر شده است)مسند امام احمد حدیث(۹۵۳۲) آری؛ آنان از خداوند غافل شده و به جای توکل بر الله بر خویشتن و سایر بندگان توکل نموده اند در حالیکه همه چیز به دست الله سبحانه وتعالى است و می فرماید: (لَيْسَ لَهَا مِنْ دُونِ اللَّهِ كَاشِفَةٌ)يعنى: ( هیچ ذاتی جز خداوند نمی تواند- سختي ها و بلاهاى دنيا و - قيامت را برطرف کند)النجم/٥٨ و همچنین می فرماید: (وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ) يعنى: ( و آنکه بر الله توکل می کند، الله او را کفایت نماید ) الطلاق/٣ بدین معنی که اگر فردی در راستای برطرف کر ن سختی ها و نیازهای خود بر الله توکل کند خداوند تامین نیازهای او را بر عهده می گیرد و مصيبت ها را از او دفع می نماید.
بنابراين توصیه من به همه کسانی که مبتلا به بیماری یا هر گرفتاری دیگر هستند این می باشد که نیاز و گرفتاری خود را با خداوندی مطرح کنند که هر شب در آسمان دنیا ندا زده و می فرماید: ( من يدعوني فاستجيب له؟ و من يسألني فاعطيه؟ من يستغفرني فاغفرله؟) يعنى: (چه کسی مرا می خواند تا درخواستش را اجابت کنم؟ چه کسی از من چیزی می خواهد تا خواسته اش را به او بدهم؟ چه کسی از من طلب آمرزش می خواهد ( و قصد توبه دارد) تا گناهانش را ببخشم؟) و همچنین توصیه می کنم تا صبر پیشه کنند و در مسیر انتظار بهبودی نسبت به خداوند متعال حسن ظن داشته باشند زیرا صبر کردن بر بیماری ها و گرفتاری های پیش آمده برای دنیا و آخرت انسان بهتر از تندرستی او است به دلیل آنکه در صحیح بخاری حدیث (٥٦٥٢) و صحيح مسلم حديث(٢٥٧٦) از عبدالله بن عباس رضي الله عنهما روايت است گفت: ( إن امرأة سوداء أتت النبي صلى الله عليه وسلم فقالت: إني أصرع، وإني أتكشف، فادع الله لي، فقال: (إن شئت صبرت ولك الجنة، وإن شئت دعوت الله أن يعافيك) فقالت: أصبر، فقالت: إني أتكشف، فادع الله لي أن لا أتكشف، فدعا لها) یعنی: ( زن سیاه چرده ای نزد رسول الله صلی الله عليه وسلم آمد و گفت: من بیهوش می شوم و - لباس هایم کنار می رود- و بخشی از بدنم دیده می شود لذا برایم دعا کن؛ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: اگر مایل به صبر کردن باشی در ازای آن برای شما بهشت است و اگر مایل به بهبودی باشی از خداوند می خواهم تا تو را شفا دهد؛ زن گفت: صبر می کنم اما- هنگام بیهوش شدن- بخشی از بدنم نمایان می شود لذا دعاء کن تا بدنم نمایان نشود و رسول الله صلى الله عليه وسلم برایش دعاء نمود) متفق عليه
بنابراین صبر در برابر مصیبت و بیماری بهتر است زیرا رسول الله صلى الله عليه وسلم آن را برای زن مذکور در اولویت قرار داد.
از خداوند متعال مسئلت داریم تا ما را مشمول آمرزش خویش و تندرستی مستمر نماید.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
كلمات في التداوي؛