السلام عليكم ورحمة الله وبركاته؛ جناب شيخ آيا حرکت دادن انگشت سبابه(اشاره) در دعاي بين دو سجده سنت است؟ الإشارة بالسبابة بين السجدتين؛

الحمدلله  وصلي  الله  وسلم  و بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.
أما  بعد:
با طلب  توفيق  از خداوند  به  پرسش  شما  پاسخ  داده  و می گوییم:
بیشتر  اهل  علم  معتقدند گه اشاره  با انگشت  سبابه تنها مخصوص تشهد است  و گروهی  از  اهل  علم معتقدند  که-علاوه بر تشهد- در بین دو سجده  هم با آن اشاره می شود که این مطلب را  می توان از کلام  ابن  القیم  رحمه  الله  در زادالمعاد،  هنگامی  که در مورد روایت وارده در مسند  امام  أحمد (۱۸۳۷۹) در خصوص روش نماز رسول الله صلی الله علیه وسلم توضیح  می دهد فهمید؛ روایت مذکور از طریق  عاصم  بن کلیب و او از از وائل  بن حجر  رضی  الله  عنه روایت  می کند  گفت: (و سجد فوضع يده حيال أذنيه، ثم جلس وافترش رجله اليسرى، ثم وضع يده اليسرى على ركبته اليسرى، ووضع ذراعه اليمنى على فخذه اليمنى، ثم أشار بسبابته، ووضع الإبهام على الوسطى، وقبض سائر أصابعه، ثم سجد فكانت يداه حذو أذنيه)یعنی: (و -رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم- سجده  کرد  و کف دستانش  را در موازات  گوش  های  خود  قرار  داد  سپس  نشست و پای چپ خود را در حالت افتراش قرار داد ( روی پای  چپ  خود نشست و پای  راستش  را نصب  کرد) و  دست  چپ  خود را بر روی  زانوی  چپ  خود  گذاشت  و دست  خود را (از ناحیه  آرنج) بر روی  ران  راست  خود قرار  داد و سپس  با انگشت  سبابه اشاره  کرد  طوری که  انگشت  شست  خود را روی  انگشت  میانه قرار  داد  و باقی  انگشتان  خود را بست  و سپس  سجده  کرد  در حالیکه  کف  دستان  ایشان  در موازات  گوش  های شان  بود)و این  روایت  به  طور  واضح  بیان  می کند  که  نمازگزار  در بین  دو سجده می تواند با انگشت  سبابه  اش  اشاره کند  اما بیشتر اهل علم می گویند که این روایت  با روایت  های  صحیح و متعددی  که اشاره کردن  با سبابه را در تشهد منحصر می کنند  مخالفت  دارد  طوریکه  در صحیح  مسلم حدیث (۵۸۰) از طریق  نافع  و او از  ابن عمر  رضی  الله  عنهما  روایت شده  است گفت: ( أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان إذا قعد في التشهد، وضع يده اليسرى على ركبته اليسرى، ووضع يده اليمنى على ركبته اليمنى، وعقد ثلاثة وخمسين وأشار بالسبابة) یعنی: (وقتی  رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  برای  تشهد  می نشست  دست  چپ  خود را بر روی  زانوی  چپ  و دست  راست  خود را بر روی  زانوی راست قرار  می داد و(با قرار  دادن  انگشت  شست  بر روی  انگشت  میانه  و بستن  سایر  انگشتان(خنصر  و بنصر) )به حالت پنجاه  و سه(٥٣) قرار  می داد  و انگشت  سبابه(اشاره) را به  حالت اشاره  در می آورد) و این  حدیث  بیانگر  آن است  که  اشاره  با انگشت  سبابه فقط  در هنگام  تشهد می باشد و راجح  أقوال  این  است  که  اشاره  با انگشت  سبابه در تشهد  یک سنت ثابت  شده از رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  است و اشاره با  سبابه در بین  دو سجده  گاها  از رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم سر زده  است  و به  همین  دلیل اشاره سبابه  در بین دو سجده  مانند  اشاره  در تشهد-زیاد- نقل  نشده  است.والله  أعلم.

برادرتان:

شیخ  دکتر/خالد  بن عبدالله  المصلح
۱۴٢٧/٤/٦ هجري  قمري