مطلبی پیرامون شک و تردید در صحت روزه به سبب ارتکاب گناهان؛ حول الشك في صحة الصوم بسبب المعاصي؟

الحمد لله  و صلي  الله  و سلم  و بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  وصحبه.

أما  بعد:

در پاسخ به پرسش  شما  از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:

از پرسش سؤال کننده چنین به نظر می رسد که وی مبتلا به وسواس و شک و تردیدی مرتبط با صحت عبادت است لذا به ایشان می گویم: از صحت عبادت خود مطمئن باشید و نگران نباشید زیرا وسوسه ها و نگرانی ها جایی در عبادت ندارند  بلکه برعکس، عبادت ها مایه آرامش و برطرف کردن شک و تردیدات قلبی هستند و خداوند  می فرماید: (مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ ..)یعنی: (  خداوند چرا باید شما را عذاب کند اگر شما سپاسگذار- نعمت های  او باشید- و به او ایمان بیاورید؟) لذا بدون داشتن هرگونه نگرانی به عبادت روی بیاور و اجازه نده تا شیطان لذت عبادت را از شما بگیرد و  نگذار تا با وسوسه هايي كه به قلبت القاء می کند شما را از مزه شیرین عبادت محروم نماید.

أما در خصوص صحت روزه باید گفت: اصل در مورد روزه بر صحت آن است از اینرو  هر چیزی که ممکن است موجب نقض این اصل شود را بایستی کنار گذاشت و توجهی به آنها ننمودبنابراین هرگاه وسوسه ای از سوی ابلیس مبنی بر بطلان یا نقص در روزه بر شما عارض بشود آن را با یقین  بر اینکه اصل در روزه بر صحت آن است از خودتان دور کنید زیرا روزه تنها  با مواردی باطل می شود که دلیل واضح بر باطل کننده بودن آنها وجود داشته باشد مانند: خوردن و آشامیدن و نزدیکی زناشویی و مواردی که نص صحیح در مورد آنها وجود دارد.

و اما آیا رفتارهای شبهه دار موجب باطل شدن روزه می شود؟

در پاسخ باید گفت: هدف اصلي از روزه گرفتن تحقق تزکیه  نفس و پاک نمودن آن از رذائل اخلاقی می باشد زیرا خداوند می فرماید: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)يعني: ( ای مؤمنان  روزه  بر شما واجب  شده است همانطور که بر امت  های پیش از شما واجب بود تا- با ادای آن- پرهیزکار شوید)البقره/۱۸۳ و رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  می فرماید: (الصوم  جنة) يعني: (روزه سپری- در برابر گناهان- است) و همچنین می فرماید: (فَلا يَرْفُثْ وَلا يَجْهَلْ وَإِنِ امْرُؤٌ قَاتَلَهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ: إِنِّي صَائِمٌ مَرَّتَيْنِ)یعنی: ( روزه دار نبايد ناسزا بگويد و عمل جاهلانه( از قبیل درگیری فیزیکی یا لفظی و گناه و..) انجام دهد و اگر كسي با او درگير شود و يا به وي ناسزا گويد، دو بار درجوابش بگويد: من روزه هستم)صحیح  بخاری  حدیث٤٩٨١ و نیز در صحیح بخاری از ابوهریره رضی  الله  عنه روایت شده است که رسول  الله  صلی الله  عليه  وسلم  می فرماید: (من لم يدع قول الزور والعمل به، فليس لله حاجة في أن يدع طعامه وشرابه)یعنی: (روزه داری که گفتار و عملکرد باطل و حرام را ترک نکند  خداوند هیچ نیازی  به خودداری او از خوردن  و آشامیدن  ندارد)

بنابراین همه نصوص مذکور حامل این پیام هستند که هدف از روزه گرفتن تحقق تزکیه نفس و دور نگه داشتن نفس از گناهان و رذائل  اخلاقی  می باشد لذا  بایستی از گناهان محرز و آشکار  خودداری  نمود و در مرحله  بعد از رفتارهای شبهه دار پرهیز کرد زیرا  رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  می فرماید: ( من اتقي  الشبهات فقد استبرأ لدينه  و عرضه) یعنی: (هر فردی که از موارد شبهه  دار پرهیز کند در حقیقت دین و شرف خود را حفظ کرده است)متفق  علیه.

حال اگر فردی مرتکب کار حرامی بشود آیا روزه اش باطل می شود؟ در پاسخ باید گفت: خیر؛ اما آیا از پاداش روزه  اش کاسته می شود؟ بله در صورتیکه  مرتکب گناه محرزی بشود از پاداش روزه اش کاسته  می شود اما اگر مرتکب مورد شبهه آمیزی بشود در این صورت از پاداش روزه اش کاسته نمی شود مگر آنکه بسوی موارد  شبهه آمیز، که بایستی از آنها خودداری کند رغبت نشان دهد واز آنها اجتناب  نورزد.

شیخ دکتر/خالد بن عبدالله  المصلح