عبارت ( تقبل الله) یعنی: ( خداوند از شما بپذیرد) گواراترین تبریک و مفیدترین دعاء بعد از یک تلاش و عمل خداپسندانه است زیرا قبول شدن عمل آرزوی هر انسان مؤمن و مخلص است؛ ( إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ)يعنى: ( خداوند تنها از پرهیزکاران می پذیرد) المائدة/٢٧
در آثار صحابه وارد شده است که روزی تهیدستی نزد سیدنا ابن عمر رضي الله عنهما آمد و ایشان به فرزندش گفت: یک دینار به او بده؛ فرزندش به ایشان گفت: "پدر جان خداوند از شما بپذیرد" سیدنا ابن عمر رضي الله عنهما گفت: ( اگر می دانستم خداوند یک سجده یا یک درهم از صدقات مرا قبول کرده است هیچ چیز نزد من محبوب تر از مرگ نمی بود؛ آیا می دانی خداوند اعمال چه کسانی را قبول می کند؟ ( إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ)يعنى: ( خداوند تنها از پرهیزکاران می پذیرد)
( تقبل الله ) عبارتی است که مسلمانان در روزهای عید، که از انجام یک تلاش و عمل خداپسند فارغ شده اند به همدیگر می گویند همانطور که اصحاب رسول الله صلی الله عليه وسلم هنگام ملاقات شان در روز های عید با این عبارت به همدیگر تبریک می گفتند.
(تقبل الله) دعایی است که که سیدنا ابراهیم و فرزندش سیدنا اسماعیل علیهما السلام هنگام فارغ شدن از ساختن خانه کعبه به زبان آوردند طوریکه خداوند می فرماید: ( رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ) يعني: (- ابراهیم و اسماعیل گفتند:- پرودگارا از ما قبول کن؛ بی تردید تو ذات بسیار شنوا و دانا هستی) البقرة/۱۲۷ و إبن أبي حاتم می گوید: وهیب بن الورد رحمهما الله هنگامی که آیه: (وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ) یعنی: ( و هنگامی که ابراهیم و اسماعیل ستون های خانه کعبه را بالا می بردند( گفتند) : پرودگارا- این کار را- از ما بپذیر؛ بی تردید تو شنوا و دانا هستی)البقرة/۱۲۷ را تلاوت کرد و سپس گریست و گفت: ای دوست ویژه خداوند مهربان باوجود اینکه ستون های خانه خداوند مهربان را بالا می بری اما با این حال بیم آن داری که مورد پذیرش قرار نگیرد.آری؛ بندگان مخلص خداوند چنین هستند؛ آنان در راستای اطاعت از خداوند اعمالی را خالصانه و با پشتکار انجام می دهند اما با این وجود بیم آن دارند که مورد پذیرش خداوند قرار نگیرد طوریکه خداوند در مورد آنان می فرماید: (وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَىٰ رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ) يعنى: (- بندگان صالح خداوند- کسانی هستند که - زکات و صدقات و سایر خیرات- را آنطور که باید بدهند می دهند اما - با این حال- قلبهای شان از اینکه بسوی خداوند- جهت حساب و کتاب- باز می گردند در هراس است) مؤمنون/٦٠ بدین معنی که صدقات و خیرات و سایر عبادت ها را به نحو احسن انجام می دهند اما با این حال، بیم آن دارند که هنگام حساب و کتاب از آنها قبول نشود.
(تقبل الله)، تبریک و دعایی است که باشکوه ترین و مفید ترین مفاهیم را در بردارد:
(تقبل الله)، اعلام کمال نیازمندی در مقابل پرودگار است که با گفتن و شنیدن آن، همه غرورها و تکبرها از وجود انسان می ریزد زیرا هر اندازه انسان به کارهای شایسته و خالصانه بپردازد بازهم از رحمت و لطف پرودگار بی نیاز نخواهد بود زیرا در صحیح بخاری حديث (٥٦٧٣) و صحیح مسلم حدیث (٢٨١٦) از ابوهریره رضی الله عنه روایت است، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: (لن يًدخلَ أحداً عملُه الجنَّة. قالوا: ولا أنت يا رسول الله؟ قال: لا ولا أنا إلا أن يتغمَّدني الله بفضل ورحمة؛ فسددوا و قاربوا)یعنی: ( هیچ احدی توسط عمل- صالحش- داخل بهشت نمی شود گفتند: ای رسول خدا حتی شما؟ فرمود: حتی من هم - به خاطر عمل خویش داخل بهشت نمی شوم- مگر آنکه خداوند مرا مشمول رحمت خویش بگرداند؛ لذا راه درست را پیش بگیرید و - در پیمودن آن- میانه روی کنید)
برخی از اهل علم می گویند: اگر انسان از لحظه ولادتش تا هنگامی که داخل قبر گذاشته می شود برای خداوند سجده کند بازهم حق خداوند را ادا نکرده است.
و شاعر چه زیبا می گوید:
ذنوبي وإن فكرت فيها كثيرة ***ورحمة ربي من ذنوبي أوسع
یعنی: وقتی به گناهانم فکر می کنم می بینم که زیاد هستند اما رحمت پرودگارم از گناهانم گسترده تر است
وما طمعي في صالح قد عملته ***ولكنني في رحمة الله أطمـع
یعنی: امید من - در نیل به سعادت-به کارهای خوبی که انجام داده ام نیست بلکه امید اصلی من به رحمت خداوند است.
(تقبل الله)، دعایی است که همگان آن را ندا می دهند چه آنهایی که در عبادت های شان جدی هستند و آنها را به نحو احسن انجام داده اند و چه آنهایی که در اجرای آنها کوتاهی می کنند زیرا همه در مقابل خداوند نیازمند و تهی دست هستند از اینرو از پرودگار بخشنده شان می خواهند تا با پذیرش أعمال شان بر آنها لطف ومنت نهد که این دعاء، هرگونه تکبر و خودبینی و خودبزرگ بینی و گستاخی را از گوینده برطرف می کند همانطور که خداوند می فرماید: ( ۚ كَذَٰلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ) يعنى: ( شما قبل از آن چنین ( گمراه) بودید- اما- خداوند - با -نعمت هدایت- بر شما منت نهاد) النساء/٩٤ و خداوند می فرماید: (بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَدَاكُمْ لِلْإِيمَانِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ)يعنى: (- إسلام آوردن تان را بر من منت نگذارید- بلکه اگر - در ادعای تان- صادق هستید خداوند بر شما منت می گذارد که شما را بسوی ایمان هدایت کرده است)
( تقبل الله)، عبارتی است که مؤمنان با گفتن آن می آموزند که خوشحالی حقیقی تنها در گرو قبول شدن اعمال از سوی پرودگار است.
از خداوند بخشنده و صاحب عرش بزرگ خواستاریم تا همانگونه که خوشحالی روزه دار هنگام افطار را به ما می چشاند ما را از لذت رؤیت خود هنگام ملاقات با او محروم نکند.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
منية العاملين، القبول من رب العالمين؛