الحمدلله رب العالمين و أصلي و اسلم علي نبينا محمد و علي آله و أصحابه اجمعین؛ و عليكم السلام و رحمة الله و بركاته؛ أما بعد:
در خصوص سؤال شما مبنی بر حکم پوشیدن قبا و کلاه فارغ التحصيلی باید بگویم که اهل علم در خصوص پوشیدن لباس مذکور اختلاف نظر دارند طوریکه بیشتر اهل علم آن را حرام می دانند و عمده ترین دلیل آنها این است که لباس مذکور از لباس های ویژه کفار است و مشمول نصوص نهی از مشابهت با کفار می گردد مانند حدیثی که در مسند امام احمد و سایر کتب حدیث با سند "جید" از عبدالله بن عمر رضي الله عنهما روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: ( من تشبه بقوم فهو منهم) یعنی: (فردی که خود را شبیه قومی نماید از آنها است) و برخی از آنها گفته اند: لباس مذکور از لباس های راهبان و کشیشان است لذا یک بعد دینی به آن داده و آن را از لباس های ویژه اهل کتاب دانسته اند و از اینرو پوشیدن آن را حرام می دانند.
و تعداد دیگری از اهل علم پوشیدن لباس مذکور را جایز و بلامانع می دانند زیرا معتقدند که لباس مذکور جزء لباس های ویژه کفار نیست و یک یونیفورم بین المللی دانشگاهی می باشد که ارتباطی به جنسیت و دین و کشور خاصی ندارد لذا رواج آن در بین مردم و ملل مختلف باعث می شود تا پوشیدن آن مشابهت با قوم خاصی تلقی نشود؛ اما در خصوص اینکه می گویند: لباس مذکور یک لباس دینی بوده است باید بگویم: باوجود بحث و بررسی زیاد در این موضوع مطلب مستندی در اثبات این ادعاء نیافتم و همچنین برخی گفته اند که لباس مذکور در اصل برگرفته از لباس دانشجویان دانشگاه های اسلامی آندلس بوده است که در این مورد هم مطلب مستندی که آن را اثبات کند نیافتم.
بنابراین بر اساس آنچه که گذشت معلوم شد که لباس مذکور مخصوص کفار نیست و ارتباطی به عبادت های کافران ندارد لذا پوشیدن آنها مانعی ندارد زیرا اصل در مورد أشياء بر اباحه و حلال است تا اینکه دلیل شرعی بر تحریم آن یافت شود اما با این وجود بر اساس اختلاف نظر اهل علم و اینکه بیشتر علماء پوشیدن آن را حرام دانسته اند لذا ملزم نمودن فارغ التحصيلان را بر پوشیدن این نوع لباس جایز نمی دانم. والله تعالی أعلم.
خداوند توفیق کسب خیر را به همگان عنایت کند.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
عضو هیئت فتوای منطقه قصیم عربستان سعودی
١٤٣٦/٥/١٢ هجري قمري