×
العربية english francais русский Deutsch فارسى اندونيسي اردو

درخواست فرم فتوا

اشتباه کپچا

کتابخانه / خطبه های جمعه / برخی از اشتباهات روزه داران

به اشتراک گذاشتن این پاراگراف WhatsApp Messenger LinkedIn Facebook Twitter Pinterest AddThis

عرض:3197
- Aa +

ای مؤمنان؛ از خداوندی که شما و پیشینیان تان  را آفریده  است بترسید و حد و حدود شریعتش را رعایت  نمایید و بدانید که  خداوند متعال برای روزه  پاداش بسیار بزرگ و نفيسى درنظر گرفته است بطوریکه رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم می فرماید:  (كلُّ عملِ ابنِ آدمَ يُضاعفُ الحسنةُ بعشرِ أمثالِها إلى سبعمائةِ ضعفٍ) قال الله تعالى: (إلا الصومَ فإنه لي، وأنا أجزي به)یعنی: ( پاداش هر عمل- شایسته- انسان ده برابر افزایش  می یابد- و به میزان  إخلاص او- تا هفتصد برابر  می رسد) و خداوند- در حدیث قدسی- می فرماید: ( روزه  ویژه  من است و- به اندازه ای بافضیلت  است- که من پاداش آن را خواهم  داد)(۱) حدیث مذکور بیانگر آن است که محاسبه  پاداش روزه فراتر  از محاسبه  معمول سایر عبادت ها خواهد بود و این فضل  و لطف خداوند متعال  است که بر هرکسیکه بخواهد آن را ارزانی  می کند  و خداوند  دارای فضل  و احسان  بس بزرگی است.

روزه  علاوه  بر پاداش بزرگ، ثمره باشکوهی بنام  تقوی دارد زیرا خداوند می فرماید: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)يعني: ( ای مؤمنان  روزه  بر شما واجب  شده است همانطور که بر امت  های پیش از شما واجب بود تا- با ادای آن- پرهیزکار شوید)(٢)

اما باید توجه  داشته  باشیم که این پاداش بزرگ و ثمره باشکوه می تواند با مرتکب شدن اشتباهاتی از سوی ما  کاسته و یا بطور کلی از بین برود لذا روزه داری که راغب است تا به پاداش و ثمره باشکوه مذکور نائل آید بایستی  رفتار و کردار و گفتار خویش را مورد محاسبه قرار بدهد و روزه اش را از اشتباهاتی  که چه بسا پاداش آن را کم کنند و یا موجب بطلان عبادتش گردد  مصون بدارد زیرا از ابوهریره رضی  الله  عنه روایت است که رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  می فرماید: ( رب صائم  حظه  من صيامه  الجوع و العطش  و رب  قائم  حظه  من قيامه  السهر) يعنى: ( چه بسیار اند  روزه  دارانی که نصیب شان  از روزه  فقط  گرسنگی  و تشنگی  است  و چه بسیار اند  نماز  گذارانی که  نصیب شان  از نماز -تهجد- فقط  شب  بیداری  است)(۳)

ان شاء الله  برخی از این اشتباهات را توضیح  خواهم  داد و فرجام ناخوشايند  آنها را بیان  خواهم  نمود:

 از جمله اشتباهاتی که برخی از روزه  داران مرتکب  آن می شوند این است که این ماه را از روی ایمان به خداوند و امید کسب پاداش اخروی روزه  نمی گیرند بلکه تنها از روی عادت روزه  می گیرند و با انگیزه بندگی خدا نسبت  به آن اقدام  نمی کنند که چنین روزه ای بیم آن دارد که پذیرفته  نشود زیرا خداوند  متعال تنها عملکرد پرهیزکاران را می پذیرد و طبق فرمایش رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم، خداوند پاک است و فقط عملکرد  پاک را قبول می کند و اگر فرض کنیم که  روزه ای با این نیت سست پذیرفته  شود در عوض صاحبش را از پاداش ها و مزایایی  که بر صدق نیت و انگیزه سلیم مترتب می شوند  محروم  می کند زیرا همانطور که گفته می شود: " نیت وسیله سواری است" لذا  اگر نیت شما خالص و راستین  باشد شما را به سرمنزل مقصودتان می رساند  و از سيدنا  عمربن الخطاب رضي  الله  عنه  روایت است که رسول الله صلی  الله  عليه  وسلم فرمود: (إنما  الأعمال  بالنيات  و إنما  لكل  امرئ  ما نوي) يعني: (ارزش  و اعتبار  عمل ها- به  نیت  فاعل  آنها- بستگی  دارد و بهره  هر فرد از عملکردش  به میزان- خلوص- نیت او در انجام  آن عمل  است) و همچنین می فرماید: ( من صام  رمضان  إيماناً  و احتسابا غفر له  ما تقدم  من ذنبه) یعنی: ( فردی که ماه رمضان را از روی ایمان  و امید پاداش  اخروی روزه  بگیرد  گناهان  گذشته  اش بخشیده  می شود)(٤) بنابراین رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم دو عامل "باور و نیت خالص" را شرط تحقق آمرزش گناهان شخص روزه دار معرفی کرده است و همچنین گفته شده است: چه بسیار اعمال  خرد و کوچکی که نیت خالص آن را نزد خداوند بزرگ و باشکوه می کند و چه بسیار  اعمال  کلان و  بزرگی که نیت مغشوش و ناخالص آن را نزد خداوند کوچک و کم ارزش می نماید لذا معیار سنجش اعتبار اعمال، نیت موجود در قلب ها می باشد و در مسیر سیر و سلوک قلوب، ناکامی از آن کسی خواهد بود که توشه  اخلاص به همراه  ندارد از اینرو جهت کامیاب گشتن بایستی عملکردهای مان را خالصانه برای  خداوند انجام دهیم  و از ریا اجتناب بورزیم.

ای بندگان خدا؛

از اشتباهات دیگری که برخی از روزه داران مرتکب آن  می شوند: سستی و  رخوتی است که بعد از گذشت چند روز از ماه رمضان در آنها  نمایان می گردد زیرا ملاحظه  می شود  که بسیاری  از مردم در ابتدای  این ماه با جدیت  از آن استقبال  می کنند و عبادت های خود را خالصانه و با پشتکار فراوان انجام  می دهند  اما پس از گذشت چند روز از ماه رمضان نسبت به آنها سستی  می ورزند و در نتیجه خود را از خیرات و برکات زیادی که در این ماه پر خیر و برکت نهفته است محروم می دارند که  علاج آن پرورش صبر در نفس ها می باشد و این مسأله  به قدری حائز اهمیت  است  که خداوند  متعال  پیامبرش  علیه  الصلاة  والسلام را به آن دستور  داده  و فرموده  است: (وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ ۖ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا) يعنى: ( -ای پیامبر- با کسانی بسر ببر که صبح و شام خالصانه مشغول پرستش و خواندن  پروردگارشان هستند و به سبب زینت های زندگی دنیوی  چشمانت  از آنان برنگردد)(٥) بنابراین بر همه ما لازم است تا صبرورزی بر بندگی و اطاعت از خداوند را در نفس های مان  پرورش  دهیم.

یکی از عوامل مهم و یاریگر انسان در شکیبا ساختن نفس خویش بر  بندگی و اطاعت از خداوند دانستن این مطلب  است که بافضلیت ترین بخش ماه رمضان، ایام  پایانی  آن می باشد که خداوند حکمت آن را بهتر می داند  اما چنین به  نظر  می رسد  که  خداوند متعال فضیلت ها و پاداش های نفیس نهفته  شده  در این ماه را برای کسانی اندوخته است که  بر اطاعت  و بندگی اش شکیبایی  ورزیده و عبادت های شان را با جدیت و پشتکار ادامه داده اند که با این حساب افراد کاهل و  سست عنصر نمی توانند به پاداش و پادافره  نفیس  این  ماه  نائل آیند بلکه تنها شکیبایان راست نیت اند که گنج نهفته این ماه را به آغوش  خواهند  کشید  زیرا  کالایی که خداوند براى فروش عرضه کرده  است ( بهشت) بسیار  نفیس  و گران بها می باشد:

 يا سلعةَ الرحمنِ لستِ رخيصةً*** بل أنت غاليةٌ على الكسلانِ

ای کالای عرضه شده خداوندبس مهربان( بهشت) تو- برای هیچ احدی- ارزان نیستی اما برای افراد تنبل و کاهل بسیار گران می باشی- تا جاییکه  نمی توانند به تو دست بیابند-

يا سلعةَ الرحمـنِ ماذا كفؤُها   ***إلا أولـو التقوى مع الإيمانِ(٦)

ای کالای عرضه  شده خداوند بس بخشایشگر( بهشت)،  بهای  تو را فقط  پرهیزکاران صاحب  ایمان می توانند  بپردازند(٦)

خداوند  ما و شما را از زمره  آنان  قرار بدهد.

پس مسیر بندگی و اطاعت از خداوند را با پشتکار ادامه  دهید  زیرا  طبق فرمایش رسول الله صلی الله علیه وسلم، محبوب ترین  اعمال در نزد خداوند متعال عملكردهاى دائمی و پیوسته هستند حتی اگر اندک باشند لذا  تا فرصت باقی است و بازار پابرجاست  نسبت  به خرید  کالای  الهی اقدام بورزید  زیرا  خداوند متعال  شما را به شرکت در این مسابقه  فرا خوانده  و فرموده  است: (وَسَارِعُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ)یعنی: ( و بسوی  آمرزش پرودگارتان و بهشتی  که گستره پهنای  آن به اندازه  آسمان  ها و زمین می باشد و برای پرهیزکاران مهیا شده است بشتابید)(۷)

یکی دیگر از اشتباهات روزه داران، این است که برخی از آنها روزه را بعنوان توجیهی  برای  ناهنجاری  ها و بداخلاقی های  خومطرح می کنند بطوریکه وقتی نسبت به چیزی  ناراحت  می شوند کلمات زشت و زننده ای از زبان شان صادر می شود و یا با دیگران  بدرفتاري می کنند  و هنگامی که مورد سرزنش یا نصیحت  قرار می گیرند می گویند: من روزه هستم!!آیا او نمی داند  که روزه جهت پالایش اخلاق و افزایش تقوی واجب شده است؟ آیا او نمی داند  که رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم سخاوتمند ترین و جدی ترین  بنده  خداوند  در عبادت  و  بندگی او بود و این سخاوت و جدیت در رمضان به اوج  خود می رسید؟ آيا نمی داند که رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  فرموده است: (من لم  یدع قول  الزور  و العمل  به  فلیس  لله  حاجة  في  أن يدع  طعامه  و شرابه)يعني: ( روزه داری که گفتار و عملکرد  حرام  را ترک  نکند  -بداند که- خداوند  نیازی به خودداري او از  غذا  و آشامیدنی ندارد)(۸) و همچنین فرموده است: ( الصيام جنة) يعني: ( روزه سپری-در مقابل گناهان دنیا و آتش آخرت-است)(٩) و همچنین فرموده  است: (فإذا كان يوم صوم احدكم ْ فلايرفث و لايصخب فإن سابه احد أو شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ: إِنِّي صَائِمٌ)یعنی: (هرگاه یکی از شما روزه  گرفت از انجام کارهای ناشایست خودداری کند و -در هنگام درگیری  و مشاجره- صدایش  را بلند  نکند و اگر فردی به او ناسزا  گفت یا قصد درگیری  با او را داشت بگوید:من روزه هستم)(۱۰)

بنابراین روزه عاملی  برای مهار کردن  نفس سرکش و لگامی  برای  هوی  و هوس  شیطانی است لذا به هیچ عنوان نمی تواند بعنوان  توجیهی جهت رفتارهای زشت و اخلاق های بد و ارتکاب  گناهان قلمداد شود.

یا صائما  عافت  جوارحه  الخنا***أبشر برضوان  من الدیان 

ای روزه  داری که اعضای  بدن خود را از گناهان و آفت ها دور نگه داشته ای بشارت باد که - با این کار- به خوشنودی و رضایتمندی پرودگار چیره و غالب نائل می آیی.

ای مؤمنان؛

یکی دیگر از اشتباهات روزه داران  این است که برخی از آنها در این ماه سستی  و رخوت را به خود  القا  می کنند  و ساعات روز خودشان را با خوابیدن یا خواب الودگی  تلف می نمایند بطوریکه نه دنیای شان را آباد می کنند  و  نه پاداشی به آخرت شان می فرستند که این از بزرگ ترین خسارتمندی ها محسوب می شود اما با نگاهی به تاریخ درخشان امت در می یابیم  که ماه رمضان  همواره  ماه  پیروزی  ها و فتوحات  و کسب افتخارات بوده است که به طور قطع این کامیابی  ها توسط افراد تنبل و سست عنصر و خواب آلود محقق  نشده است بلکه توسط  مجاهدان پارسا و پرهیزکاران اهل عمل  محقق  گشته است.

و از جمله اشتباهاتی که برخی از روزه داران مرتکب آن می شوند، کوتاهی نمودن آنان در خصوص یادگیری  احکام  مربوط  به روزه است لذا نه یاد می گیرند و نه پرسش می کنند و بسیاری از آنان نیز مفتی خویش می شوند و به خودشان فتوی می دهند و برخی هم در توجیه کوتاهی های خودشان در خصوص عدم پرسش از اهل علم می گویند: خداوند  فرموده  است: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ) يعنى: (ای مؤمنان از چیزهایی سؤال نکنید که اگر - حکم آنها- برای تان آشکار گردد اندوهگین تان می سازد)(۱۱) سوگند  به خدا آنها از کسانی هستند که دین در نزدشان ارج و منزلتی ندارد و نه تنها از پرهیزکاران نمی باشند بلکه  از تحریف گران کتاب  خدا و بازی کنندگان با آیاتش تلقی می شوند زیرا مخاطبان آیه مذکور- که آن را توجیهی  برای سستی و  تنبلی خویش قرار داده اند- صحابه رضی  الله  عنهم در هنگام نزول قرآن بودند زیرا بیم آن وجود داشت که با پرسش های آنان در هنگام  نزول  قرآن نوعی  سختگیری بر احکام  شریعت  مترتب  شود و امت  به سختی و حرج بیفتند  اما پس از توقف وحی و برداشته  شدن مانع  مذکور بر هر مسلمانی  واجب است تا نسبت به هر مسأله  دینی  که نمی داند از اهل علم سؤال  کند زیرا  خداوند می فرماید: (فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ)يعنى: (اگر نمی دانید از آشنایان  با وحی (اهل علم متخصص) بپرسید)(۱۲)

از اشتباهات شایع  در این زمینه  این است  که برخی از پدران و مادران آگاهی کافی را در مورد روزه و احکام آن به فرزندان خود انتقال نمی دهند بگونه  ای که پسر یا دختر به سن بلوغ  می رسد  اما هیچ دستوری  در راستای  روزه  گرفتن  از پدر یا مادر دریافت  نمی کند  که این معضل  بیشتر در بین دختران  دیده  می شود زیرا  برخی از دختران به سن تکلیف  می رسند و دچار عادت  ماهیانه  می شوند  و از روی شرم و حیایی  که دارد خانواده  اش را از این امر مطلع  نمی سازد  که در نتیجه  گرفتار  یکی از این دو گناه  می شود: اگر پیش از بلوغ، عادت به روزه گرفتن نداشته است به دلیل عدم آگاهی از احکام بلوغ و روزه و بر اساس اینکه هنوز خود را نابالغ مس پندارد سراسر  ماه رمضان را روزه  نمی گیرد  و اگر پیش از بلوغ   عادت به روزه  گرفتن در این ماه داشت  بنا به دلایل  مذکور  همه ماه رمضان را روزه  می گیرد  که در هر دو حالت مرتکب  اشتباه  و گناه  می گردد لذا تربیت و آموزش فرزندان  دختر در خصوص مسائل بلوغ و روزه بر مادران و تربیت و آموزش پسران در مورد احکام بلوغ و روزه برپدران از دوره خردسالگی  آنها امری واجب و ضروری  می باشد.

از خداوند  متعال مسئلت  دارم تا توفیق کسب علم سودمند و کارهای  شایسته و دعای مستحاب  را به ما ارزانی  دارد و بر پیامبرمان  محمد و خاندان و اصحاب بزرگوارش درود  بفرستد.

خطبه دوم:

أما بعد:

یکی از بارزترین  اشتباهاتی  که  بسیاری  از روزه داران در ماه رمضان مرتکب آن می شوند، اسراف کردن در خوردنی  ها و نوشیدنی  ها است بطوریکه  بسیاری  از آنها سفره های افطار و سحری را چند برابر افراد حاضر در منزل تدارک می بینند و در خوردن و نوشیدن  اسراف  می نمایند که این پدیده  مذموم، تبعات  منفی  دینی  و اجتماعی  دارد که در اینجا به  برخی از آنها می پردازیم:

۱ - رسول الله  صلى  الله  عليه از إسراف  کردن  نهی  کرده است بطوریکه عمرو  بن شعيب  از پدرش، از پدربزرگش  روایت  می کند  که گفت: رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم فرمود: ( كلوا و اشربوا و تصدقوا  والبسوا  من غير إسراف  و لامخيلة) يعني: ( بخورید و بیاشامید  و صدقه  بدهید و بپوشید  اما- با دوشرط: اول اینکه- اسراف  نکنید و - دوم اینکه این کارها را- از روی  فخر فروشی انجام  ندهید)(۱۳) لذا شخص اسراف کار قبل از هر چیز  با رسول الله  صلی  الله  عليه  وسلم  مخالفت ورزیده  است؛

۲- إسراف در خوردن و نوشیدن با اهداف  روزه  مغایرت دارد  زیرا  هدف  از روزه گرفتن  درک حال مستمندان و همچنین تنگ کردن مجاری ورود  ابلیس  به جسم  می باشد که این مهم با تنگ نگه داشتن مجاری ورود غذا محقق می گردد زیرا  رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم می فرماید: (إن الشيطان  يجري  دم  إبن آدم  مجري  الدم)يعني: (بدون شک شيطان  در بدن انسان همانند خون روان- به این سو و آن سو- منتقل می شود)(١٤)

٣- زیاده روی در خوردن، انسان را از خیرات و  برکات  زیادی محروم  می دارد زیرا از مقداد بن معد یکرب رضی  الله عنه روایت  است که رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم فرمود: ( ما ملأ إبن آدم  وعاء شرا من بطنه) يعنى: ( بدترین  ظرفی که انسان  پر کرده  است شکمش  می باشد)(١٥) زیرا وقتی که انسان در موقع  افطار معده اش  را پر از غذا می کند احساس سنگینی می نماید و نسبت به انجام عبادت ها سست می گردد و در نتیجه  از عبادت های مختلف شب محروم می ماند و هنگام سحری  بازهم با انواع  غذاها شکمش را پر می کند و احساس سستی و سنگینی  به او دست می دهد و در نتیجه از عبادت های متنوع  روز محروم  می ماند  و به همین منوال ادامه می دهد تا اینکه از برکات این ماه پر خیر و برکت بی بهره می ماند.

٤ - استفاده از غذاهای متنوع  علاوه بر زیان های مذکور در مورد خود فرد، موجب دل مشغولی و خستگی زیاد خانواده  می شود زیرا در این صورت بیشتر اوقات آنها جهت آماده  کردن افطار  و سحری سپری می شود  و در نتیجه از فرصت های طلایی  این ماه  که در لحظه  لحظه آن نهفته است  محروم  می مانند.

٥- اسراف، مخالف راه و روش رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم می باشد زیرا  ایشان همواره کم غذا تناول می کرد و می فرمود: ( بحسب ابنِ آدمَ لقيماتٌ يقمن صلبَه، فإن كان لا محالةَ، فثلُثٌ لطعامِه، وثلُثٌ لشرابه، وثلُثٌ لنَفَسِِه)یعنی: ( برای انسان  چند لقمه ای که قامت او را استوار نگه دارد کافی است اما اگر ناگزیر از خوردن  بیش از چند لقمه  شد در این صورت یک سوم معده اش را برای غذا، یک سوم دیگر را برای  نوشیدنی  و یک سوم باقی  مانده  را برای  تنفس  نگه دارد)(١٦)

ای مؤمنان؛

از جمله اشتباهاتی که بیشتر  والدین در این ماه مرتکب می شوند، کوتاهی نمودن و بی توجهی کردن نسبت به فرزندان شان  می باشد  زیرا  بسیاری از  والدین در ایام رمضان  خواه به دلیل مشغول شدن به عبادت، خواه به سبب کار و مشغله  های دنیوی که بخش  عمده  شب را به خود اختصاص  می دهد و خواه به علت  اجتماعات و جلسات کاری یا خانوادگی از کنترل فرزندان خویش و پرداختن به آنها غافل  می مانند و متاسفانه فرزندان شان بیرون از منزل و در گردش گاه ها و خیابان ها تا وقت سحری مشغول  گردش  اند و احدی از والدین  نسبت به خطرات و آفت هایی  که فرزندان کم سن و سال شان  را تهدید  می کنند اطلاع  ندارد.

 اگر  تعدادی جوان کم سن و سال یا کم خرد در مکانی گرد آیند که همه عوامل فساد اعم از کانال های ماهواره مبتذل و امثال آن  فراهم باشد به نظر شما وضعیت آنها و مسیر آینده  شان به کدامین  سمت و سو سوق داده  خواهد  شد؟

و غالبا سیگار کشیدن دربین آنها به سرعت  شیوع  پیدا می کند و چه بسا برخی از آنها به پرتگاه  های عمیق  تر از آن هم سقوط کنند و اگر هیچ یک از موارد مذکور  هم رخ ندهد بی تردید شکار چرب و نرمی برای مفسدین در کمین  نشسته  خواهند  گشت.

اما در مورد دختران  باید بگویم  که بسیاری  از والدین  هیچ  اطلاعی از دختران شان ندارند بطوریکه  نمی دانند  با چه کسانی صحبت  می کنند، و با چه کسانی  بیرون  می روند؟ و با چه کسانی  دوستی  می نمایند؟و چه سریال  ها و فیلم هایی  را تماشا  می کنند؟

و برخی  از دختران در ساعات دیر شب به مراکز  خرید  می روند و دیر  بر می گردند و سرگشته  و بی هدف  در خیابان ها و مراکز  خرید گردش  می کنند  و پدر  و مادرهای شان  بی اطلاع  از آنها مشغول  رسیدگی  به جلسات  و مشغله  های  دنیوی  شان  هستند که بی شک چنین  غفلت عمیقی  از سوی  والدین فرجام وخیمی را برای  خانواده  و جامعه  و دنیا  و آخرت  افراد  در پی دارد.

ای مؤمنان؛ تقوای  خداوند  را پیشه  کنید  و نسبت  به اجرای واجباتی  که خداوند در مورد صیانت  و تربیت  فرزندان پسر و دخترتان  بر شما  فرض  کرده است  اقدام نمایید  و بدانید  که رفتار  فردای  فرزندتان همان تربیت  امروز شما است:

و ينشأ ناشئ الفتيان  منا***علي  ما كان  عوده  أبوه

جوان ما بر اساس چیزی رشد می کند که پدرش  او را به آن عادت داده است (۱۷)

بنابراين  اگر امروز  در تربیت جگرگوشه های تان کوتاهی بورزید فردا فقط خودتان را ملامت  کنید؛

فكلُّ امرىءٍ لاقي الذي كان قدَّما***وجلُّ حصادِ المرْءِ ما كانَ يزرَعُ

زیرا هر فرد با چیزی  که پیش فرستاده  است  روبرو  خواهد شد و محصولی  که انسان درو می کند فقط  آن چیزی است که کاشته  بود.

پرودگارا  کردار و گفتار و اوضاع  و احوال  و فرزندان  مان  را اصلاح  بفرما؛

شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله  المصلح 

........................

۱)صحیح  بخاری  حدیث (١٩٠٤) و صحيح  مسلم  حديث (١١٥١) از ابوهريرة  رضي  الله عنه.

٢ )البقرة/١٨٣

٣ )مسند امام  أحمد حديث (٨٦٣٩) و سنن دارمي حديث (٢٧٢٠) از عبدالله  بن عمر رضي  الله  عنهما؛و هيثمي  در مجمع  الزوائد (٥٢٣٢) سند  آن را "صحيح" دانسته  است.

٤ )صحيح  بخاري (٣٨) و صحيح  مسلم (٧٦٠) از ابوهريرة رضي  الله  عنه.

٥ )الكهف/٢٨

٦ )متن قصيده  نونية أثر أمام ابن القيم  رحمه  الله صفحه (٣٥٤)

٧ )آل عمران/١٣٣

٨ )صحيح بخاري حديث(١٩٠٣)از ابوهريرة رضي  الله  عنه.

٩ )صحيح بخاري حديث (١٨٩٤) از ابوهريرة رضي  الله عنه.

١٠ )صحيح بخاري حديث (١٩٠٤) و صحيح مسلم حديث (١١٥١) از ابوهريرة رضي  الله  عنه.

١١)المائدة/١٠١

١٢ )النحل/٤٣

١٣)اين حديث را امام بخاری بصورت معلق  روایت کرده و امام  احمد  با سند متصل در مسند خویش(٦٦٦٩) روایت کرده اند و حاكم  در مستدرك خویش (٤/١٥٠) حديث ( ٧١٨٨) آن را نقل کرده و گفته است: سند آن" صحیح" می باشد.

١٤ )صحيح بخاري  حديث (٢٠٣٩) و صحيح مسلم حديث (٢١٧٥) از أم المؤمنين صفية دختر  حیی؛ و همچنین از انس  رضی  الله  عنه نیز روایت شده است.

١٥)مسند امام  أحمد حديث (٤/١٣٢) و سنن ترمذي ( ٢٥٥٤) و سنن ابن  ماجة (٣٣٤٩)

١٦ )مصدر سابق

١٧ )ديوان  أبوالعلاء المعري (١٤٥٨)

شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح

من أخطاء الصائمين

مباحث بازدید شده

1.

×

آیا واقعا می خواهید مواردی را که بازدید کرده اید حذف کنید؟

بله، حذف