سوال:حكم  فردی  که از حديث  رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم كه  می  فرماید: (و نفخ  فیه  من روحه) یعنی: ( و خداوند  از روح  خود  در آدم  دمید)، استناد  می کند  که  روح  جزئی  از  ذات  خداوند  و صفاتش  است پس ممکن  نیست خداوند  ذات  خودش  را مورد  عذاب  قرار  دهد  چیست؟ و اینکه  آیا  عذاب  قبر  متوجه  روح  انسان  خواهد  بود  یا جسم  او و یا  هر دو را شامل  می  شود؟ خداوند به شما  برکت دهد  لطفا اقوال وارد  شده  در موضوع  و قول  راجح  علماء  را در این  خصوص  ذکر  کنید و اینکه  روح  هنگام  مرگ  انسان  نمی میرد  بلکه  از جسم  جدا می شود  و در  زندگی  برزخی  خود یا مشمول  عذاب می شود  و یا در نعمت  و خوشی به  سر  می  برد پس  هنگامی  که  همه  موجودات خواهند  مرد  و تنها  ذات  خداوند  باقی  خواهد  ماند  و خواهد  فرمود:(لمن الملك اليوم ) يعنى: ( امروز  ملک  و فرمانروایی  از آن  کیست؟) و هنگامی  که هیچ فردی پاسخ  نخواهد  داد  خواهد فرمود: ( لله الواحد القهار)یعنی: ( ارز آن  الله  یگانه بسیارچیره است)غافر/۱۶ هل الروح من ذات الله؟

الحمد لله  و صلی  الله  وسلم  وبارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  و صحبه؛

أما بعد:

با طلب  توفيق  از خداوند  به  پرسش  شما  پاسخ  داده  و  می گوییم:

۱- این  فهم  از حدیث  اشتباه  است  و اعتقاد  حلولی  ها ( قائلین  به  وحدت  وجود) است  که  بین  خالق  و  مخلوق تفاوتی  قائل  نیستند  زیرا  مراد  از آیه: (وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِيَ)يعنى: ( و روح  متعلق  به  خود  را در او (آدم  عليه  السلام ) ديدم) اين  نيست  كه روح  سيدنا  آدم  عليه  السلام  جزئي  از روح  خداوند  متعال  است  بلكه  خداوند  متعال  روح  آدم  علیه  السلام  را از روی  تشریف و احترام  به خودش  اضافه  نموده  است-كه  به آن اضافه  تشريفي  ميگویند- و این  همانند آیه  ای  است  که  خداوند  در آن شتر  قوم  صالح  را به خودش اضافه كرده و مي فرمايد: (نَاقَةُ اللَّهِ)يعني: ( شتر  خداوند)هود/۶۴ که  در اینجا  بازهم  اضافه  شتر  به  خداوند، اضافه  تشریفی  است  و بیانگر  اکرام  و احترام  می باشد  مانند: بیت  الله (خانه  خدا)، خلق  الله ( آفریده  های  خدا) و مانند  آن  را  اضافه  تشریفی  می گویند  لذا  باتوجه  به  این  که پرسش  بر اساس  فهم  نادرست  مطرح  شده  است  به  شما  توصیه  میکنم  تا از چنین  سخنان  و اعتقاداتی  که  هیچ  ارتباطی  به  علم  ندارند  فاصله  بگیرید.

۲-اصل  در عذاب  زندگی  برزخی  این  است  که  روح  مشمول  عذاب  است  و چه  بسا  جسم  تابع  او باشد.

شیخ  دکتر  خالد  المصلح