در دیوان امام شافعی رحمه الله با چنین بیتی روبرو شدم: و ما أنا راض من زماني بما تري*ولكنني راض بما حكم الدهر به سبب چیزهای-ناخوشایندی- که مشاهده می کنی من از زمان خود راضی نیستم اما به تصمیمی که روزگار گرفته است راضی هستم فإن كانت الأيام خانت عهودنا*فإني بها راض و لكنها قهر يعني: حتی اگر روزها به عهد و پیمانی که باهم بسته بودیم خیانت کرده باشند اما از آنها راضی هستم و تسلیم شدم. جناب شیخ خداوند شما را حفظ کند نظرتان در باره بیت: ( حتی اگر روزها به عهد و پیمانی که باهم بسته بودیم خیانت کرده باشند) چیست؟آیا مگر فاعل و تاثیردهنده ی روزها الله سبحانه و تعالى نیست؟ قول القائل:فإن كانت الأيام خانت عهودنا

الحمدلله  و صلی  الله  و سلم  و بارك  علي  رسول  الله  و علي  آله  و صحبه.

أما  بعد؛

با  طلب  توفيق  خداوند  از خداوند  به  پرسش  شما  پاسخ  داده  و  می گوییم:

در حدیث  صحیح  از ابوهریره  رضی  الله  عنه  روایت  شده است که  رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  فرمود: (لاتسبوا  الدهر  فإن  الله  هو الدهر) يعني: (به زمانه ناسزا نگویید  زیرا  زمانه  همان  الله  است)و در روایت  دیگری  آمده  است: ( يؤذيني  إبن  آدم  يسب  الدهر  و أنا  الدهر  بيدي  الأمر  أقلب  الليل  و النهار)يعني: (انسان  با ناسزا  گفتن  به  زمانه  مرا می آزارد  زیرا  من همان زمانه  هستم و اداره  کائنات  به  دست  من است  و شب  و  روز  را جابجا  می کنم) بنابراین  انسان  نباید  زمانه را ناسزا  بگوید خواه  به  طور  خاص  و خواه  بطور  عام باشد  و حتی  نباید  اجزاء  و بخش  هاي  زمان،  از قبيل  ساعت  و روز  و ماه  را  ناسزا  بگوید  زیرا  بخش  های  مذکور  نیز  جزء  زمانه  هستند  و مشمول  نهی  رسول  الله  صلی  الله  عليه  وسلم  می گردند  و ابیاتی  را که  مطرح  کردید ابتدا  باید ثابت  کنیم  که  گوینده آنها امام  شافعی  رحمه  الله است و اگر هم ثابت شود  بازهم  اصل  و مرجع،  حدیث  رسول  الله  صلى  الله  عليه  وسلم  است  و چه  بسا  نهی  به  امام  شافعی  نرسیده  است و یا اینکه  ایشان  از باب  خبر این  ابیات  را گفته  اند  و نه  از باب  نکوهش  و عیب زدن  زیرا  توصیف  زمان  با وصف  های  نالایق  از باب  خبر  -و نه  از باب  عیب  زدن به آن- جایز  است  همانطور  که  خداوند  می  فرماید: (فِي أَيَّامٍ نَحِسَاتٍ)يعنى: (-ما در روزهای شوم-  باد  سردی  را بر قوم  عاد  مسلط  کردیم)فصلت/۱۶

همانطور  که  مشاهده  می کنید  خداوند  متعال  روزها  را با توصیف  "نحسات" یعنی: شوم  ذکر  می کند  که  این  عیب و توصیف نالایق   است  اما  بر مبنای دشنام  و  ناسزا  به کار  نرفته  بلکه  وصفی  برای روزهای مدنظر  است والله  أعلم. 

شیخ  دکتر/خالد  بن  عبدالله  المصلح