الحمدلله رب العالمين و أصلي و اسلم علي نبينا محمد و علي آله و أصحابه أجمعين؛
و علیکم السلام و رحمة الله و بركاته
أما بعد:
قاری قرآن باید در تلاوتش شتاب نکند و قرآن را به آرامی بخواند زیرا خداوند می فرماید: ( وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا)يعنى: (-ای پیامبر- قرآن را بسیار با طمانیه و آرام بخوان)المزمل/بخشی از آیه۴ و نیز از سنت رسول الله صلی الله عليه وسلم در این مورد پیروی کند زیرا رسول الله صلی الله عليه وسلم قرآن را بصورت آهسته و با تانی تلاوت می کرد زیرا در صحیح مسلم حدیث (۷۷۲) از حذیفه رضی الله عنه روایت است گفت: ( صليت مع النبي صلى الله عليه وسلم ذات ليلة، فافتتح البقرة، فقلت: يركع عند المائة، ثم مضى، فقلت: يصلي بها في ركعة، فمضى، فقلت: يركع بها، ثم افتتح النساء فقرأها، ثم افتتح آل عمران فقرأها، يقرأ مترسلا، إذا مر بآية فيها تسبيح سبح، وإذا مر بسؤال سأل، وإذا مر بتعوذ تعوذ)یعنی: (شبی با رسول الله صلی الله علیه و سلم به نماز ایستادم. ایشان شروع به تلاوت سوره بقره نمود؛ با خود گفتم: بعد از خواندن صد آیه به رکوع خواهد رفت، اما ادامه داد. گفتم: سوره بقره را در یک رکعت می خواند، اما -بعد از پایان سوره بقره- باز هم ادامه داد و آل عمران را شروع کرد و با تانی و آهستگی تلاوت می کرد و هرگاه به آیه ای با محتوای تسبیح خداوند می رسید، خداوند را تسبیح می کرد و اگر در آیه ای دعاء بود دعاء مي كرد و هرگاه به آیه ای با محتوای پناه جستن به الله می رسید به الله پناه می برد ( و استعاذه می کرد) و حفصه رضی الله عنها می فرماید: (و كان يقرأ بالسورة فيترلها حتي تكون أطول من أطول منها) يعني: (رسول الله صلى الله عليه وسلم سوره ای را آن چنان به آرامی و تانی تلاوت می کرد که از سوره های طولانی تر از آن طولانی تر می شد)صحیح مسلم حدیث۷۳۳ همچنین رسول الله صلى الله عليه وسلم در نماز شب آیه ای را آنقدر تکرار می کرد تا اینکه وقت نماز صبح فرا می رسید؛ در مسند امام احمد حدیث (۲۰۹۸۴) و سنن نسائي حدیث (۱۰۱۰) و سنن ابن ماجه حدیث (۱۳۵۰) از ابوذر رضی الله عنه روایت شده است گفت: (پیامبر صلی الله علیه وسلم - در نماز شب- آیه ای را تا -اذان- صبح تلاوت کرد و آیه عبارت بود از: (إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ ۖ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ)يعنى: (اگر آنها را مجازات کنی و عذاب بدهی بندگان تو هستند و اگر آنها را مورد بخشش خود قرار دهی بی گمان تو همان ذات شکست ناپذیر و حکیم هستی)المائدة/١١٨
از مطالب فوق در می یابیم که هدف از تلاوت قرآن تنها تلاوت الفاظ آن بدون توجه به معانی شان نیست بلکه هدف اصلی از تلاوت قرآن تدبر و پندگرفتن از آیات آن است همانطور که خداوند می فرماید: (كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ)يعني: (-قرآن- کتاب بسیار بابرکتی است که بر شما نازل کردیم تا در آیاتش تدبر کنند و اهل عقل و خرد پند بگیرند)ص/۲۹ و تدبر و تفکر در آیات قرآن جز با تلاوتی آرام و آهسته محقق نمی شود زيرا در صحيح مسلم حديث (٨٨٢) از ابووائل روايت است گفت: ( جاء رجل يقال له نهيك بن سنان إلى عبد الله ـ يعني ابن مسعود رضي الله عنه ـ فقال: إني لأقرأ المفصل في ركعة! فقال عبد الله: (هَذًّا كهذِّ الشِّعْرِ! إن أقواما يقرءون القرآن لا يجاوز تراقيهم، ولكن إذا وقع في القلب فرسخ فيه نفع) یعنی: ( مردی با نام نهیک بن سنان نزد عبدالله بن مسعود رضي الله عنه آمد و گفت: (ای عبدالله) من طوال مفصل) از سوره ق تا اول جزء عم) را در يك ركعت مي خوانم؛ عبدالله بن مسعود رضي الله عنه فرمود: ( شعر را اینطور- تند و سریع - می خوانند! گروهی از مردم قرآن می خوانند اما از گلوهای شان بالاتر نمی رود و قرآن زمانی نفع خواهد داشت که در قلب نفوذ کرده و در آن تاثیر بگذارد)
سوال: تلاوت کم اما با ترتیل بهتر است یا تلاوت زیاد با سرعت؟
اهل علم در این مورد اختلاف نظر دارند اما جمهور صحابه و تابعین و علمای پس از آنان معتقدند که تلاوت همراه با ترتیل هر چند اندک باشد از تلاوت زیاد سریع بهتر و بأفضیلت تر است زیرا همانطور که گذشت هدف از تلاوت قرآن فهم معانی آن و عمل کردن به آن است و الله أعلم.
برادرتان:
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
۱۴۲۹/۱/۲۹ هجری قمری
