آیا تلاوت قرآن یا به دست گرفتن آن برای خانمی که در دوره قاعدگی است جایز می باشد؟ خصوصا در ماه رمضان که قصد دارد آن را ختم کند. می خواهم بدانم آیا خانمی که در دوره قاعدگی است می تواند بدون دست زدن به قرآن جهت ختم آن در رمضان قرآن تلاوت کند؟و آیا جایز است در این دوره از روی کامپیوتر یا سی دی که محتوی آیات نوشته شده قرآن هستند تلاوت کنم؟
حكم قراءة الحائض للقرآن.
الجواب
الحمدلله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.
أما بعد:
با طلب توفيق از خداوند به پرسش شما پاسخ داده و می گوییم:
به طور کلی اهل علم در مورد تلاوت قرآن برای خانمی که در دوره قاعدگی است سه نظر ارائه داده اند:
قول اول:تلاوت قرآن برای خانمی که در دوره قاعدگی یا نفاس(دوره بعد از زایمان) است بدون دست زدن به قرآن جایز می باشد و این مذهب امام مالک و قولی از امام ابوحنیفه و مذهب امام احمد است و امام بخاری و داود و ابن حزم نیز بر همین رای هستند.
قول دوم: تلاوت قسمتی از قرآن به اندازه یک یا دو آیه برای خانمی که در دوره قاعدگی یا نفاس است جایز می باشد و نیز گفته شده است: تلاوت کمتر از یک آیه بلامانع است.
قول سوم: تلاوت قرآن به طور کلی برای خانمی که در دوره قاعدگی یا نفاس است حرام می باشد و این قول بیشتر اهل علم اعم از مذهب حنفى و شافعی و حنبلی و ... است و امام ترمذی رحمه الله می گوید: این قول بیشتر اهل علم اعم از أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم و تابعین و علمای بعد از آنان است.
قائلان هر یک از اقوال فوق به دلایلی استناد کرده اند.
أما قول راجح نزد من این است که خانمی که در دوره قاعدگی یا نفاس است می تواند قرآن تلاوت کند و این قول از سایر اقوال صحیح تر به نظر می رسد زیرا اگر تلاوت قرآن برای بانوان در شرایط مذکور ممنوع می بود قطعا رسول الله صلى الله عليه وسلم آن را برای ما بیان می فرمود همانطور که ممنوعیت ادای نماز و روزه را برای خانمی که در دوره قاعدگی یا نفاس است را بیان فرموده است و در این مورد به روایتی که امام ترمذی و غیر از او از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت کرده اند که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده است: (خانمی که در دوره قاعدگی و نفاس است نباید چیزی از قرآن را تلاوت کند) نمی توان استناد نمود زیرا أهل علم بر ضعیف بودن این روایت اتفاق نظر دارند و العقیلی در "الضعفاء" صفحه۹۰ می نویسد:عبدالله، پسر امام احمد از پدرش در مورد حدیث مذکور سوال کرد و ایشان در پاسخ گفتند: (حدیث باطل است زیرا در سند آن اسماعیل بن عیاش وجود دارد و او منکر الحديث می باشد) و ابوحاتم نیز همین دیدگاه را در مورد حدیث مذکور دارد همانطور که پسرش در کتاب "العلل" (۱/۴۹) نیز این قول را از پدرش نقل می کند و شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در الفتاوی (۲۱/۴۶۰) درمورد این حدیث می فرماید: (این حدیث به اتفاق همه کسانی که با علوم حدیث آشنایی دارند ضعیف است) و همچنین در الفتاوی (۲۶/۱۹۱) می فرماید: ( حدیث مذکور نه از رسول الله صلی الله عليه وسلم ثابت شده است و هیچ کس اعم از ابن عمر رضی الله عنهما و نافع و موسی بن عقبه رحمهم الله و أصحاب شناخته شده آنان در نقل احادیث آن را روایت نکرده اند. و همچنین زن ها در زمان رسول الله صلى الله عليه وسلم دچار حیض می شدند لذا اگر تلاوت قرآن برای شان ممنوع می بود رسول الله صلی الله عليه وسلم آن را به امت و مادران مؤمنان رضی الله عنهن آموزش می داد همانطور که ممنوعیت نماز را برای بانوانی که در این شرایط قرار می گیرند بیان فرمود و این مسائل به دلیل اهمیت شان از سوی صحابه و همسران رسول الله صلی الله عليه وسلم نقل می شدند تا مردم از آنها اطلاع بیابند لذا وقتی هیچ کس ممنوع بودن آن را از رسول الله صلی الله عليه وسلم نقل نکرده است پس جایز نیست که حرام شمرده شود و باتوجه به اینکه پدیده حیض در زمان رسول الله صلی الله عليه وسلم همانند سایر اوقات امری آشکار بود و به وفور وجود داشت اما ایشان بانوان را در آن شرایط از تلاوت قرآن منع نکرده است و از اینجا فهمیده می شود که تلاوت قرآن برای بانوانی که در قاعدگی یا نفاس هستند-حرام نمی باشد.
شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله بعد از بیان ضعف حدیث مذکور دلایل علمایی که قائل به جواز هستند را عنوان کرده و می فرماید: ( به طور معلوم زن ها در زمان رسول الله صلی الله عليه وسلم دچار قاعدگی می شدند اما ثابت نشده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم آنها را از تلاوت قرآن نهی کرده باشد همانطور که آنها را از ذکر و دعاء منع ننموده است بلکه به بانوانی که در حالت قاعدگی بودند دستور داده است تا در روز عید-خارج از مصلا- حاضر شوند و با مسلمانان تکبیر بگویند و همچنین به خانمی(عائشه رضی الله عنها) که در اثنای مناسک حج دچار قاعدگی شد دستور داد تا همه مناسک حج را جز طواف به کعبه انجام دهد به طوریکه در آن شرایط تلبیه (لبيك اللهم لبيك...) بگوید و در مزدلفه و منی و سایر مراسم شركت نمايد)مجموع الفتاوى(٢١/٤٦٠).
برادرتان:
شيخ دكتر/خالد بن عبدالله المصلح
١٤٢٤/٩/١٣ هجري قمري
