السلام عليكم ورحمة الله وبركاته؛ جناب شیخ اگر انسان جنب باشد می تواند قرآن تلاوت کند؟ و اگر فردی چنین کاری انجام دهد گناهکار می شود؟ و آیا خواندن اذکار باید با صدای پایین و قابل شنیدن باشد و یا باید بدون حرکت لب ها در دل خود بخوانم و یا اینکه هر دو جایز است و هر کدام درجه ای از پاداش دارند؟
قراءة القرآن للجنب؛
الجواب
بسم الله الرحمن الرحيم
بیشتر اهل علم اعم از أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم و تابعین و محدثان و فقهاء معتقدند که تلاوت قرآن از سوی فرد جنب جایز نیست و مهمترین دلیل شان روایتی است که سنن پنجگانه از طریق شعبه از عمرو بن مرة و او از عبدالله بن سلمة و او از علي رضي الله عنه روايت كرده است گفت: (رسول الله صلى الله عليه وسلم از دستشویی خارج می شد و برای ما قرآن تلاوت می کرد و همراه ما گوشت می خورد و هیچ چیز جز جنابت ایشان را از تلاوت قرآن منع نمی کرد) اما اهل علم صحت این حدیث را به خاطر عبدالله بن سلمه زیر سوال برده اند زیرا دچار سوء حافظه شده بود و امام أحمد و برخي دیگر آن را ضعيف دانسته اند و از طرفي امام ترمذی و ابن السکن و عبدالحق الاشبیلی آن را صحیح دانسته اند و گروهی از اهل علم تلاوت قرآن را برای فرد جنب جایز دانسته اند و دلیل شان این است که می گویند: هیچ دلیلی در ممنوعیت تلاوت قرآن برای شخص جنب وجود ندارد و این قول از ابن عباس رضي الله عنهما و ابن المسیب رحمه الله روایت شده است و داود ظاهری مذهب و ابن حزم نیز بر همین رای هستند و این قول مذهب ظاهریه است و ابن المنذر نیز همین قول را برگزیده است.
اما جنابت، مانع خواندن اذکار و گفتن تسبیح خواه باصدای آهسته، خواه با صدای بلند نمی شود و امام ترمذی بعد از آنکه قول جمهور اهل علم را در ممنوعیت تلاوت قرآن برای فرد جنب و خانمی که در دوره قاعدگی است ذکر می کند می گوید: "اهل علم خواندن اذکار (اعم از گفتن سبحان الله و لا اله الا الله و...) را برای فرد جنب و خانمی که در دوره قاعدگی است را جایز دانسته اند " و امام نووي در "مجموع شرح المهذب"(۲/۱۸۹) و ابتدای کتاب خودش "الاذکار" برای این مطلب (جواز خواندن أذكار براي فرد جنب و حائض) اجماع نقل کرده است.
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح.
