لطفا در مورد تکبیرهای روز عید و مشروعیت آنها توضیح دهید و آیا تکبیرگفتن در مساجد و بعد از اتمام نمازهای پنجگانه جایز است؟ و لطفا در مورد حدیث أم عطیه که در این خصوص وارد شده است توضیح بدهید؛ خداوند بهترین پاداش ها را برای تان عطاء بفرمايد؛
تكبيرات العيد؛
الجواب
الحمدلله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.
أما بعد:
با طلب توفيق از خداوند به پرسش شما پاسخ داده و می گوییم:
اظهار تکبیر بعد از پایان نمازهای پنج وقت از آثاری از صحابه رضی الله عنهم ثابت شده است و سنت می باشد اما نباید به اندازه ای بلند خوانده شوند که باعث ناراحتی حاضران- یا سایر نمازگزاران در مسجد-گردد بلکه به اندازه ای اظهار شود که به مسلمانان برسد و در بین آنها منتشر شود و حدیث أم عطیه رضی الله عنها در صحیح مسلم از طریق عاصم و او از حفصه و او از أم عطیه رضی الله عنهم روایت شده است که گفت: ( به ما أمر شد تا روز عید بسوی عیدگاه خارج شویم) و سپس می گوید: ( رسول الله صلى الله عليه وسلم به ما دستور داد تا دختران بالغ و دخترانی که در کنج خانه های شان دور از دید مردم هستند را با خود به عیدگاه ببریم و دستور داد تا آنهایی که در عادت ماهیانه هستند از عیدگاه فاصله بگیرند) و در روایت دیگر وارد شده است: (كنا نؤمر بالخروج في العيدين والمخبأة والبكر قالت الحيض يخرجن فيكن خلف الناس يكبرن مع الناس)یعتی: (در روز عيد فطر و قربان به ما أمر می شد تا دختران خانه نشین و بالغ را با خود به عیدگاه ببریم؛ أم عطیه رضی الله عنها می گوید: آنهایی که در عادت ماهیانه بودند نیز با ما به عیدگاه می آمدند و پشت سر سایر مردم-می نشستند- و با آنها تکبیر می گفتند) و نقطه مورد نظر نیز همین مطلب(مشروعیت اظهار ذکر در روزهای عید) است این روایت در صحیح مسلم می باشد و بیانگر این است که گفتن تکبیر در مساجد و عیدگاه ها یکی از برنامه های آن روز می باشد و گفتن تکبیر با صدای بلند عملکرد سیدنا عمر رضی الله عنه ثابت شده است و بیانگر مشروعیت آن می باشد زیرا امام بخاری رحمه الله در صحیح خود روایت می کند که سیدنا عمر رضی الله عنه در چادری که در منی نصب کرده بود تکبیر می گفت و اهل مسجد با شنیدن صدای ایشان تکبیر می گفتند و اهل بازار نیز-به همراه آنان- تکبیر می گفتند طوریکه منی در اثر تکبیر آنها به لرزه در می آمد.
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
