الحمدلله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.
أما بعد:در پاسخ به پرسش شما از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:
در موضوع زکات ملک (زمین یا منزل) بایستی به نیت مالکیت مراجعه شود بدین معنی که آیا هدف از مالکیت آن زمین به نیت تجارت بوده است یا خیر؟اگر با هدف تجارت، مالک آن شده باشد در این صورت پس از گذشت یک سال بر اصل مال بایستی زکات آن پرداخت شود اما اگر نیت از خرید ملک، تجارت نبوده باشد وجهت نیاز یا استفاده شخصی خریده شده باشد یا اینکه از طریق ارث یا بخشش به او رسیده باشد در این شرایط مشمول زکات نمی شود حتی اگر با آن تجارت کند.بنابراین در موارد مذکور به نیت مالکیت مراجعه می شود لذا اگر تملک بانیت تجارت و کسب و کار بوده است در این حالت پس از گذشت یک سال بر اصل مالی که خریده است بایستی زکات آن را بپردازد اما اگر جهت نیاز یا استفاده شخصی خریده باشد و یا بعد از خرید نمی داند که چه کاری با آن انجام بدهد در این صورت طبق قول راجح مشمول زکات نمی شود زیرا امروزه بسیاری از مردم زمینی را میخرند و می گویند: الآن می خرم و بعد از چند سال ببینیم چه می شود که در این صورت طبق قول راجح مشمول زکات نمی شود.
روش محاسبه پرداخت زکات ملک (زمین یا منزل):
به طور مثال: من پنجاه هزار ریال پول دارم و این مبلغ به مدت سه ماه در حساب من است، سپس با آن زمینی برای تجارت میخرم؛ چه موقع بایستی زکات آن پرداخت شود؟
برخی از مردم یک سال را، از لحظه خرید زمین محاسبه می کنند که این اشتباه است زیرا مال(پنجاه هزار ریال) موجود بوده است و تنها شکل آن از پول نقد به زمین تجاری یا کالای تجاری تبدیل شده است و این موجب تغییر حکم نمی شود بنابراین بایستی زکات را از لحظه مالکیت پول نقد محاسبه کنم و نه از لحظه مالکیت زمین از اینرو ۹ ماه بعد از خرید زمین زکات آن را محاسبه خواهم نمود زیرا سه ماه پیش خرید زمین مالک پول آن بوده ام.
اگر زمین تجاری را در این مدت به فروش برسانم و زمین تبدیل به پول نقد بشود در این صورت بر اساس اصل مال زکات آن را خواهم پرداخت و نه بر اساس تبدیل آن از پول به زمین و سپس از زمین به پول؛
و اگر فردی بدون خرید، مالک زمین شود یعنی: زمینی از طریق بخشش(هبه) یا ارث به وی تعلق بگیرد در این صورت تحت چه شرایطی و از چه موقع مشمول پرداخت زکات می شود؟
-برخی از علماء می گویند: اگر نیت تجارت با زمین مذکور را داشته باشد از لحظه نیت، محاسبه یک سأل شروع می شود.
-و سایر أهل علم می گویند: چنین زمینی مشمول زکات نمی شود زیرا نیت در مالکیت قهری ( مانند مالکیت از طریق میراث یا بخشش) اعتبار ندارد بلکه در مالکیت از طریق خریدن و مانند آن معتبر می باشد از اینرو اگر نیت فروش آن را هم داشته باشد مشمول زکات نمی گردد و این قول جمهور اهل علم است.
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
