در شهر ما فردی ثروتمند زندگی می کند که همه ساله مبلغ ۲۰۰۰ ریال سعودی را به هر فرد در منطقه ما بعنوان زکات مالش می دهد و حقوق بازنشستگی من ۲۲۰۰ ریال سعودی می باشد و من دارای یک منزل مسکونی یک طبقه با یک ماشین کوچک هستم که خود و خانواده ام را کفایت می کند اما گاهی اوقات مقروض می شوم که از طریق مؤسسات زکات بازپرداخت می کنم و این تقریبا جزئیاتی از شرایط من بود؛ حال جناب شیخ آیا جایز است تا از زکات مذکور را دریافت نمایم؟
هل أنا مستحق للزكاة؟
الجواب
بسم الله الرحمن الرحيم؛ الحمدلله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.أما بعد:خداوند متعال موارد استحقاق زکات را بیان کرده و فرموده است: (إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ ۖ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ)يعنى: (زکات ها ویژه فقراء فقیر: به مستمتدی إطلاق می شود که هیچ چیز ندارد؛
و مساکین مسکین: به مستمتدی گفته می شود که دارایی اش کفاف زندگی اش را نمی کند.
زكاة الدين المؤجل؛
و ماموران جمع آوری زکات و کسانی که با دلجویی از آنها- امید مسلمان شدن شان می رود- و -جهت آزادکردن- بندگان و- ادای قرض- بدهکاران و در راه خدا و آنهایی که در راه مانده اند می باشد؛ این یک فریضه الهی است و الله دانا و حکیم است) التوبة/٦٠ بنابراین در صورت بدهکار بودن جایز است تا به اندازه بازپرداخت بدهی های تان از مال زکات دریافت کنید و حتی اگر حقوق بازنشستگی جهت تامین مخارج زندگی تان کافی نباشد جایز است به اندازه تامین مخارج و برطرف کردن نیازهای تان از مال زکات دریافت نمایید اما اگر به هیچ یک از موارد مذکور نیاز نداشتید(یعنی نه بدهکار بودید و نه نیازمند) در این حالت دریافت زکات و صدقات بر شما حرام است و اگر دریافت کرده باشید بایستی آنها را به مستحقان آن بپردازید زیرا امام احمد و صاحبان سنن از از عبید الله بن عدي بن الخيار روایت می کنند که گفت: ( أن رجلين أتيا رسول الله صلى الله عليه وسلم يسألانه من الصدقة فقلب فيهما البصر فرآهما جلدين فقال: (إن شئتما ولا حظ فيها لغني ولا قوي مكتسب)یعنی: (دو مرد نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمدند و از ایشان درخواست زکات نمودند و رسول الله صلی الله عليه وسلم نگاهی به آنها کرد و آنان را نیرومند یافت و فرمود: (اگر بخواهید به شما- از مال زکات- می پردازم اما-بدانید-که شخص ثروتمند و فردی که توانایی کسب و کار دارد مشمول زکات نمی گردد)
برادر شما:
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
١٤٢٤/٩/١١ هجري قمري
