الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.
أما بعد:
در پاسخ به پرسش شما از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:
روزه وصال عبارت است از اینکه فردی دو روز یا بیش از آن را بدون افطار کردن روزه باشد یعنی: وقتی روزه امروز او به پایان برسد هنگام مغرب افطار نکند و همچنان تا اذان صبح از خوردن و آشامیدن و نزدیکی زناشویی خودداری کند که در اصطلاح شرعی به این نوع از روزه، روزه وصال گفته می شود؛
رسول الله صلی الله عليه وسلم از روزه وصال ( وصل کردن روزه به روزه بعد) نهی کرده است زیرا در صحیح بخاری و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت است گفت: (نَهَی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم عَنِ الْوِصَالِ فِی الصَّوْمِ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ: إِنَّکَ تُوَاصِلُ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «وَأَیُّکُمْ مِثْلِی إِنِّی أَبِیتُ یُطْعِمُنِی رَبِّی وَیَسْقِینِ». فَلَمَّا أَبَوْا أَنْ یَنْتَهُوا عَنِ الْوِصَالِ وَاصَلَ بِهِمْ یَوْمًا ثُمَّ یَوْمًا ثُمَّ رَأَوُا الْهِلالَ فَقَالَ: «نَهَی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم عَنِ الْوِصَالِ فِی الصَّوْمِ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ: إِنَّکَ تُوَاصِلُ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «وَأَیُّکُمْ مِثْلِی إِنِّی أَبِیتُ یُطْعِمُنِی رَبِّی وَیَسْقِینِ». فَلَمَّا أَبَوْا أَنْ یَنْتَهُوا عَنِ الْوِصَالِ وَاصَلَ بِهِمْ یَوْمًا ثُمَّ یَوْمًا ثُمَّ رَأَوُا الْهِلالَ فَقَالَ: «لَوْ تَأَخَّرَ لَزِدْتُکُمْ» کَالتَّنْکِیلِ لَهُمْ حِینَ أَبَوْا أَنْ یَنْتَهُوا) یعنی: (رسول الله صلی الله علیه وسلم از گرفتن روزه وصال (وصل کردن روزه به روزه بعد)، منع كرد. یک نفر از مسلمانان پرسید: ای رسول خدا! شما خود، روزه وصال می گیرید؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «چه کسی از شما همانند من است!؟ مرا خدا در شب، می خوراند و می نوشاند». اما زمانى كه مشاهده نمود آنها از روزه وصال خودداری نمی کنند ، دو روز پیاپی،به همراه آنان، روزه گرفت تا آنکه هلال ماه(شوال) را رویت کردند.سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم خطاب به آنها فرمود: «اگر هلال، رویت نمی شد، چند روز دیگر بر آن می افزودم». راوی می گوید: این عمل پیامبرصلی الله علیه وسلم بخاطر مجازات آنها بود که حاضر نشدند از روزه وصال خودداری کنند)
این بدان معنی است که رسول الله صلی الله علیه وسلم از سوی خداوند متعال با تمام قوا و نیرو تقویت می شد تا جاییکه از خوردن و آشامیدن بی نیازش می کرد و این بدان معنا نیست که رسول الله صلی الله عليه وسلم از خوراک و آشامیدنی های بهشتی تغذیه می شد-چنانچه برخی از شارحان حدیث به این مطلب تصریح نموده اند- زیرا اگر چنین می بود روزه ایشان وصال نامیده نمی شد و اصلا ایشان روزه محسوب نمی گشت بلکه منظور رسول الله صلی الله عليه وسلم این بود که خداوند چنان توانی به ایشان عنایت می کرد که از خوردن و آشامیدن بی نیاز می گشت و این امر فقط مخصوص ایشان بود و در مورد اصحاب ایشان رضی الله عنهم مصداق ندارد زیرا فرمود: (من همانند شما نیستم) یعنی: در این خصوص از من پیروی نمی شود؛ لذا صحابه رضی الله عنهم گمان نمودند که رسول الله صلی الله عليه وسلم آنها را از روی دلسوزی و ترحم از روزه وصال نهی کرده است از اینرو روزه های شان را به یکدیگر وصل نمودند و رسول الله صلى الله عليه وسلم دو روز پیاپی با آنها ادامه داد و سپس فرمود: (لَوْ تَأَخَّرَ لَزِدْتُکُمْ» کَالتَّنْکِیلِ لَهُمْ) یعنی: ( اگر هلال، رویت نمی شد، چند روز دیگر، بر آن می افزودم». راوی می گوید: (این عمل پیامبرصلی الله علیه وسلم بخاطر مجازات آنها بود که حاضر نشدند باوجود نهی کردن رسول الله صلی الله عليه وسلم از روزه وصال خودداری کنند)
آیا گرفتن روزه وصال جایز است؟
گرفتن روزه وصال جایز نیست زیرا رسول الله صلی الله عليه وسلم از آن نهی فرموده است بلکه روزه مشروع و جایز- در مورد غیر از رسول الله صلی الله علیه وسلم- آن است که روزه دار هنگام غروب آفتاب نسبت به افطار کردن شتاب کند همانطور که درصحیح بخاری و مسلم از سهل بن سعد رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (لايزال الناس بخير ماعجلوا الفطر) يعنى: (مردم تا زمانی که در افطار کردن شتاب می کنند ( به محض غروب آفتاب افطار می کنند) در خیر و خوبی هستند) و نیز سحری بخورد همانطور که در صحیح بخاری و مسلم از انس رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: ( تسحروا فإن فی السحور بركة) يعني: (سحری بخورید زیرا در غذای سحری برکت وجود دارد) و در حدیث صحیحی از عبدالله بن عمرو رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرموده است: ( فصل ما بين صیامنا و صیام أهل الكتاب اكلة السحر) يعني: ( حد فاصل میان روزه ما با روزه اهل کتاب خوردن غذای سحری است) از اينرو برخی از علماء روزه صال را براي غیر از رسول الله صلی الله عليه وسلم جایز دانسته اند به شرطی که امساک (خودداری از خوردن و آشامیدن) داخل روزه روز بعدی نشود(یعنی حداکثر تا قبل اذان صبح روز بعد امساک بکند و سحری بخورد) زیرا در حديث عبدالله بن عمرو رضي الله عنهما روايت است، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: (فصل ما بين صیامنا و صیام أهل الكتاب اكلة السحر) يعني: ( حد فاصل میان روزه ما با روزه اهل کتاب خوردن غذای سحری است)لذا اگر فردی بخواهد روزه وصال بگیرد می تواند این کار را انجام بدهد اما به شرطی که -بدون امساک- وارد روزه بعد نشود بلکه روزه خود را فقط تا خوردن سحری ادامه بدهد.
برادرتان:
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
