الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.
أما بعد:در پاسخ به پرسش شما از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:
در صحیح بخاری و مسلم از ام المؤمنين عائشة رضي الله عنها روایت است گفت: (ندیدم که رسول الله صلى الله عليه وسلم جز ماه رمضان، ماه دیگری را کامل روزه گرفته باشد) بنابراین ثابت نشده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم غیر از ماه رمضان، ماه دیگری را سراسر روزه گرفته باشد. و در صحیح مسلم حدیث (۱۱۵۶) می فرماید: (لم أره صائما من شهر قط أكثر من صيامه من شعبان) يعني: (ندیدم که رسول الله صلی الله عليه وسلم ماهی را مانند شعبان زیاد روزه بگیرد)یعنی: رسول الله صلی الله عليه وسلم بیشتر در ماه شعبان روزه های سنت را به جا می آورد تا برای روزه های ماه رمضان آمادگی داشته باشد و این حکمت روزه گرفتن در ماه شعبان می باشد و برخی از علماء حکمت های دیگری را در این خصوص ذکر کرده اند اما مقصود این است که رسول الله صلی الله عليه وسلم ماه شعبان را بیشتر از ماه های دیگر سال روزه می گرفت و اين بیانگر آن است که روزه شعبان در ابتدا و انتهای آن مشروع است و حدیثی که در صحیح بخاری و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (لاتقدموا صوم رمضان بصوم بيوم و لايومين إلا أن يكون صياما يصوم أحد فليصم) يعنى: (هیچ یک از شما نباید یک یا دو روز پیش از ماه رمضان روزه بگیرد مگر فردی که- در طول سال روزه های سنت می گیرد و اگر روزه سنت او (اعم از روزه دوشنبه و پنجشنبه) مصادف با یک یا دو روز قبل از رمضان بشود- بایستی روزه بگیرد)صحیح بخاری حدیث (۱۹۱۴) و صحیح مسلم حدیث (۱۰۸۲) در اینجا نهی مذکور برای آنهایی است که می خواهند احتیاطا یک یا دو روز پیش از رمضان روزه بگیرند که این کار منجر به افزودن بر ماه رمضان می شود و اینکه رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: ( إلا أن يكون صياما يصوم أحد فليصم) بیانگر این است که اگر فردی در طول سال پایبند ادای روزه های سنت(از قبیل روزه های دوشنبه و پنجشنبه یا روزه های سه روز از هرماه) باشد و این روزه ها مصادف با یک یا دوز مانده به ماه رمضان قرار بگیرند در این صورت باتوجه به اینکه نسبت به ادای این روزه ها در طول سال پایبندی داشته است جایز است که در آن روزها روزه بگیرد اما اگر جهت احتیاط یا پیشواز رفتن ماه رمضان روزه بگیرد در اینصورت جایز نمی باشد.
در پایان به حدیثی که أبوداود و ترمذی و ابن ماجه از ابوهریره رضی الله عنه روایت کرده اند می پردازیم که -طبق آن- رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده است: ( إذا انتصف الشعبان فلا تصوموا) يعني: (هرگاه نیمه شعبان فرا رسید دیگر(بعد از آن) روزه نگیرید) سند این روایت صحیح نیست لذا نهی وارد شده در خصوص ممنوعیت روزه بعد از نیمه شعبان هم صحیح نمی باشد و از طرفی این روایت مخالف حدیث مذکوز: (لاتقدموا صوم رمضان بصوم بيوم و لايومين...) است؛ بنابراین هر اندازه خواستید می توانید از ابتدا تا انتهای ماه شعبان را روزه بگیرید مگر اینکه بخواهید یک یا دو روز باقی مانده به رمضان را احتیاطا روزه بگیرید که در این صورت روزه گرفتن جایز نیست اما اگر در طول سال پایبند روزه های سنت ( از قبیل روزه های دوشنبه و پنجشنبه و...) باشید و این روزه ها مصادف با یک یا دو روز پیش از رمضان باشند در این صورت روزه گرفتن در آن ایام بلامانع و جایز است.
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
