الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.
أما بعد:در پاسخ به پرسش شما از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:
اسپری های استفاده شده برای درمان تنگی نفس انواع مختلفی دارند:
برخی از آنها حاوی ذرات پودرمانندی هستند که در دستگاه تنفسی پخش می شوند و برخی از آنها حاوی تراوشات بخار مانند و برخی از آنها حاوی مواد مایع فشرده می باشند که از طریق دهان یا بینی به دستگاه تنفسی که ریه ها می باشند می رسند و اهل علم در مورد استفاده از اسپری های تنفسی برای روزه دار دو قول ارائه داده اند:
گروهی از علماء اسپری های تنفسی را موجب باطل شدن روزه می دانند و دلیل شان این است که مواد موجود در اسپری تنها وارد ریه ها نمی شوند بلکه به معده هم می رسند که طبق قول جمهور(اکثریت) اهل علم اعم از فقهای حنبلی و شافعی و مالکی، رسیدن هر چیز به معده موجب باطل شدن روزه می شود و عموم فقهای مذهب حنفی نیز بر همین قول می باشند بنابراین طبق قول جمهور علمای اسلام هرچیزی که به گلو برسد موجب باطل شدن روزه می گردد در نتیجه فقهای معاصر با نظر به اینکه مواد مذکور از طریق مجاری خوردن و آشامیدن به گلو و معده می رسند استفاده از آنها را موجب باطل شدن روزه می دانند.
و گروه دیگری از اهل علم می گویند: مواد مذکور در اسپری های تنفسی که از طریق مجاری خوردن و آشامیدن به گلو و معده می رسند أولا: خوردن و نوشیدن محسوب نمی شوند که روزه را باطل کنند حتی اگر طعم و مزه آنها در دهان احساس شود زیرا وجود طعم و مزه تاثیری بر صحت روزه ندارد و از این جهت است که چشیدن غذا برای روزه دار مکروه است- اما حرام نمی باشد- زیرا خوردن و نوشیدن نیستند و در نتیجه موجب باطل شدن روزه نمی شوند.
بنابراین:اسپری های مذکور طبق قول دوم موجب باطلش روزه نمی شوند زیرا:
۱- خوردن و نوشیدن محسوب نمی شوند
۲-دلیلی بر اینکه موجب باطل شدن روزه می شوند وجود ندارد
۳-اصل بر صحت روزه است و تا زمانی که اصل بر صحت روزه باشد تنها موارد قطعی که با دلیل صحیح ثابت شده اند می توانند این اصل را نقض کنند.
در نتیجه فقهای قائل بر قول دوم: اسپری های تنفسی را موجب باطل شدن روزه نمی دانند و این رای مرکز بین المللی فقه اسلامی و تعدادی از فقهای معاصر است و قول راجح نیز همین است.
و در پاسخ به قول اول که رسیدن مواد درمانی به ریه ها و معده را از طریق مجاری خوردن و آشامیدن موجب باطل شدن روزه می دانند می گوییم: مواردی که از طریق اسپری های تنفسی به داخل بدن وارد می شوند در مقایسه با موارد موجود در هوا اعم از رطوبت هوا و امثال آن که روزه دار در طول روز تنفس می کند بسیار اندک و ناچیز است و میزان آنها از مقدار ذرات غبار در هوا که داخل جسم نفوذ پیدا می کنند بسیار اندک هستند و از طرف دیگر هدف از استفاده اسپری های مذکور خوردن و آشامیدن و تقویت بدن نیست از اینرو باتوجه به اینکه حکم خوردن و آشامیدن را ندارند لذا موجب باطل شدن روزه هم نمی شوند و از میان دو قول مذکور، قول راجح همین قول می باشد.
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
