الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.
أما بعد:
در پاسخ به پرسش شما از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:
از خداوند متعال می خواهم تا مرا در راستای عملکرد خیر یاری کند و توفیق پاسخ صحیح را به من عطاء نماید.
بدون شک روزه گرفتن تاثیر به سزایی بر نفس آدمی دارد و این تاثیر تنها به دلیل خودداری نمودن از خوردن و آشامیدن نیست بلکه بخاطر نیت صادقانه و خالصانه ای است که روزه دار در راستای تقرب جستن به خداوند متعال و اطاعت کردن از او و پایبندی به دستورات شریعت او از خود مبذول می دارد زیرا روزه، عملکردی است که از ظاهر و باطن تشکیل شده است بطوریکه باطن آن، نیت صادقانه و رغبت جدی در راستای تحقق اطاعت از خداوند می باشد و ظاهر آن اجتناب کردن از خوردن و آشامیدن و سایر مواردی است که روزه را باطل می کنند که بازتاب آن در تعالی روح و نفس روزه دار کاملا مشهود است و از این جهت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: (الصيام جنة) يعني: (روزه، سپری- در برابر گناهان و عذاب خداوند- است) عبارت(جنة) در حدیث که با "نون مشدد" آمده است به معنی "سپر و حفاظ در برابر خشم و عذاب پرودگار" می باشد که این مهم بایستی با به کارگیری مقدمات آن از قبیل : پرداختن به کارهای شایسته، خودداری کردن از گفتار و کردار حرام محقق شود؛ خداوند می فرماید: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)يعني: ( ای مؤمنان روزه بر شما واجب شده است همانطور که بر امت های پیش از شما واجب بود تا- با ادای آن- پرهیزکار شوید)البقره/۱۸۳
بنابراین هدف اصلی از این عبادت، تحقق تقوی است و تقوی تنها متعلق به امور باطنی و قلبی نمی باشد بلکه کمال بشری است که انسان با تحقق آن در وجود خود می تواند بالاترین مراتب تعالی رفتار و اخلاق را بپیماید از اینرو انسان بایستی آثار روزه اش را در رفتار و کردار خویش مشاهده کند زیرا در صحیح بخاری و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت است، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: ( الصيام جنة، فإذا كان صوم يوم أحدكم فلا يرفث و لايصخب) يعني: (روزه- همانند- سپری- در برابر- گناهان و خشم عذاب خداوند-است، بنابراین هرگاه یکی از شما روزه گرفت از انجام کارهای حرام و گفتار ناشایست خودداری کند) عبارت"رفث" شامل عملکردها و گفتار حرام و ناشایست در خصوص بانوان است و عبارت "صخب" شامل بلند کردن صدا در مشاجرات و درگیری ها می باشد بنابراین مفهوم" فلایصخب" چنین می شود: ( یعنی: روزه دار نباید هنگام مشاجره و درگیری صدای خود را بلندکند) بلکه آن روزی که در آن روزه گرفته است باید از نظر آرامش و سکون متمایز از روزهای دیگر باشد از اینرو رسول الله صل الله عليه وسلم می فرماید: (فإن امرؤ شاتمه أو قاتله- و في رواية- سابه فليقل: اني امرؤ صائم) يعني: ( پس اگر فردی به او ناسزا گفت یا خواست با او درگیر شود - و در روایتی: به او دشنام داد- بایستی در پاسخ او بگوید من روزه هستم) یعنی: بدی را با بدی پاسخ ندهد بلکه با اعلام این که روزه است مانع سقوط خویش در ورطه بی اخلاقی گردد لذا روزه نوعی وسیله تعالی و ارتقاء روح و نجات یافتن از ورطه بحران های اخلاقی و رذائل رفتاری می باشد.
و توصیه من در درجه اول نسبت به خودم و سپس به برادران و خواهرانم این است که: بایستی نتایج و اهداف روزه را در گفتار و کردار و زندگی روزمره خودمان مشاهده کنیم که در غیر این صورت پاداش کاملی از روزه های مان دریافت نخواهیم کرد زیرا در صحیح بخاری و سنن ابوداود از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: (من لم یدع قول الزور و العمل به فلیس لله حاجة في أن يدع طعامه و شرابه)يعني: ( هر كس - در حال روزه داری- سخن و عمل حرام را ترک نکند -بداند که- خداوند نیازی به خودداري او از غذا و آشامیدنی ندارد)صحیح بخاری حدیث ۶۰۵۷
بنابراین هر روز از ماه رمضان، یک فرصت ویژه است تا از طریق انجام مزید کارهای شایسته، عبادت و بندگی مضاعف و اجتناب از گناهان برای خود توشه بگیریم تا این آمادگی، نقطه شروعی برای یک زندگی پاکیزه و خداپسندانه در ماه های دیگر سال باشد زیرا در عصر کنونی ما فتنه ها و شرارت ها با انواع و اقسام مختلف ظاهر شده اند که از اینرو لازم است تا انسان به اندازه ای که می تواند با انجام عبادت ها و أخلاق خوب برای خود توشه جمع آوری کند حتی با لبخند زدن به چهره برادرتان چه در طول روزه داری و چه در زمانی غیر از آن مشمول پاداش می شوید و این پاداش در ماه رمضان مضاعف می شود زیرا این عمل صالح با یک زمان مبارک مصادف گشته است.
این توصیه من به برادران و خواهران خودم بود و نتیجه می گیریم که ارتباط تنگاتنگی در بین اخلاق و روزه وجود دارد بطوریکه روزه، بازتاب های مثبتی از قبیل آرامش و سکون را در رفتار روزه دار ایجاد می کند و عرصه را برای تسلط شیطان تنگ می نماید و در نتیجه رفتار و کردار شایسته ای از وی بروز می کند.
از خداوند مسئلت دارم تا ما را در تحقق تعالی نفس های مان یاری کند؛
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
