الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.أما بعد:
با بررسی های انجام شده چنین به نظر می رسد که اجماع مذکور نادرست است زیرا اجماع صحیحی در مورد عدم چرخش زمین ثابت نشده است و کسانی که در خصوص عدم چرخش زمین اجماع نقل می کنند چه بسا به گفته امام قرطبی رحمه الله استناد می کنند که در تفسیر آیه: (وَهُوَ الَّذِي مَدَّ الْأَرْضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْهَارًا)يعنى: ( و-الله- آن ذاتى است که زمین را گستراند و در آن کوه ها و رودها را آفرید)الرعد/۳ بیان کرده و گفته است: ( همه مسلمانان و اهل کتاب معتقدند که زمین، ساکن و گسترده است و تنها هنگام وقوع زلزله حرکت می کند)التفسير (٩/٢٨٠)
حال اگر بپذیریم که مطلب فوق اجماع است اما باید گفت که اجماع نادرستی است زیرا بر اساس نص صریحی به آن استناد نشده است و گفته مذکور امام قرطبی رحمه الله تنها بر اساس معلومات و دانش آن زمان بوده است که چنین مطلبی را نتوان اجماع نامید زیرا اجماع بایستی بر اساس شنیدن یا حس باشد که هیچ مطلبی در قرآن و سنت مبنی بر عدم گردش زمین نشنیده ایم و همچنین هیچ دلیل حسی مبنی بر اثبات مطلب مذکور وجود ندارد از اینرو گفته مذکور امام قرطبی رحمه الله تنها بر اساس اجتهاد و معلوماتی بود که مردم آن زمان به ایشان ارائه کرده بودند و بر اساس علم و یقین نبوده است.قوی ترین دلیل علمایی که قائل به عدم گردش زمین هستند این است که خداوند متعال زمین را با وصف" قَرَارًا" توصیف کرده و فرموده است: (اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَرَارًا) یعنی: ( الله آن ذاتی است که زمین را برای شما- بعنوان- جایگاه-سکونت- درنظر گرفت)غافر/٦٤ در آیه مذکور دلیلی مبنی بر عدم چرخش زمین وجود ندارد بلکه بیانگر لطف الهی مبنی بر سکونت گاه و زندگی آرام انسان بر روی زمین است و این آرامش بدلیل وجود کوه هایی است که خداوند جهت استقرار زمین بر روی آن آفریده و فرموده است: (وَجَعَلْنَا فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِهِمْ)يعني: ( و در زمین کوه هایی آفریدیم تا-نظم و توازن- انسان ها را برهم نزند)الأنبياء/٣١ أما آرام بودن زمین دلیل عدم چرخش آن نیست زیرا در زندگی روزمره خویش با نمونه های زیادی که شبیه این مساله هستند برخورد می کنیم؛ به طور مثال: مسافرانی که سوار کشتی هستند را در نظر بگیرید که با وجود حرکت کشتی به آرامی داخل آن مستقر شده و منتظر رسیدن به مقصد هستند و اگر دریا دارای امواج خروشان نباشد هیچ چیزی مانع رفت و آمد معمولی آنها در داخل کشتی نمی شود و آفرینش خداوند متعال که هرچیز را در نهایت کمال ایجاد کرده است بسیار دقیق تر و منظم از ساخته های مخلوقاتش می باشد لذا هیچ تعارضی در بین آرام بودن زمین و حرکت و چرخش آن وجود ندارد.و برخی از علماء در استدلال به عدم چرخش زمین به آیاتی که در خصوص حرکت خورشید و ماه هستند استناد نموده اند که خداوند می فرماید: (وَالشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَهَا ۚ ذَٰلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ(٣٨)وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّىٰ عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ(٣٩) لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ ۚ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ(٤٠)) يعنى: ( و خورشید بسوی جایگاه خود در حرکت است؛ این حرکت- نتیجه- حساب و کتاب و اندازه گیری دقیق خداوند غالب و بسیار آگاه می باشد (۳۸) برای ماه- هم- منازل( مدارهایی) در نظر گرفته ایم که- بعد از گذشتن از آنها- به شکل خوشه خشکیده و قوسی شکل درخت خرما در می آید (۳۹)نه سزاوار خورشید است که- در مدار خود شتاب کند- و به ماه برسد و نه سزاوار شب است که از روز سبقت بگیرد- بلکه- هر یک از آنها در مداری- که برای شان درنظر گرفته شده است- شناور هستند(٤٠))يس/٣٨-٤٠ آیات کریمه مذکور بیانگر نفی چرخش زمین نیستند بلکه اثبات کننده حرکت خورشید و ماه می باشند لذا بر اساس آنچه گذشت به این نتیجه می رسیم که در قرآن و سنت رسول الله صلى الله عليه وسلم و کلام سلف امت هیچ نصی مبنی بر نفی چرخش زمین وجود ندارد و از طرفی تحقیقات علمی نیز گردش زمین را ثابت کرده اند.لازم به توضیح است که مساله چرخش زمین از مسائل دینی به شمار نمی ورد زیرا هیچ نصی صریحی در قرآن و سنت مبنی بر نفی یا اثبات آن وارد نشده است از اینرو مرجع در اثبات یا نفی چرخش زمین بررسی ها و تحقیقات علمی می باشد. والله أعلم.
برادر شما:شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
١٤٣٤/١١/٥هجري قمري
