الحمد لله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.أما بعد:
فقهای حنبلی و برخی از فقهای شافعی و مالکی، رقصی را که بدون موسیقی و تلوتلو خوردن و موارد تحریک کننده شهوت باشد را مکروه می دانند و امام شافعی رحمه الله رقص خالی از موارد حرام را مباح می داند و برخی از پژوهشگران دیدگاه سومی را مبنی بر تحریم رقص ارائه داده و آن را به مذهب حنفی و مالکی نسبت می دهند که پس از بررسی معلوم شده است که این نسبت دقیق نمی باشد زیرا رقصی که فقهای حنفی و مالکی آن را حرام می دانند رقصی است که اشخاص با آن عبادت می کنند و آن را نوعی نزدیک شدن به خداوند متعال تلقی می کنند که اهل علم در تحریم این نوع رقص هیچ اختلاف نظری باهم ندارند.
صاحبان هر یک از دیدگاه های فوق به دلایلی استناد کرده اند اما به نظر من صحیح ترین دیدگاه این است که رقص خالی موارد حرام اعم از موسیقی و.. مکروه است زیرا در مسند امام احمد (١٦٦٢) و سنن ترمذي (١٥٦١)از عقبة بن عامر رضي الله عنه روایت شده است، که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: (كل ما يلهو به المرء المسلم باطل إلا رميه بقوسه وتأديبه فرسه وملاعبته امرأته . فإنهن من الحق) یعنی: (هرچیزی که انسان مسلمان با آن سرگرم شود باطل است ، مگر تیراندازی با کمانش و تربیت و رام کردن اسبش و بازی و شوخی با همسرش؛ چرا که این کارها حق هستند) ابو عیسی ترمذي می گوید: سند این حدیث" حسن صحیح" می باشد.
حدیث مذکور از طریق عبدالله بن الأزرق روایت شده است و تنها ابن حبان او را معتبر می داند از این رو ابن حزم در " المحلی"(٩/٥٥) آن را " مجهول" دانسته است اما این حدیث از طرق دیگری وارد شده و آن را تقویت می کند بطوریکه امام نسائی در سنن الکبری (۸۹۳۸) از طریق جابر بن عبدالله رضی الله عنهما روایت کرده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: (کل شی لیس من ذکر الله فهو لهو أو سهو إلا أربع خصال: مشی الرجل بین الغرضین، وتأدیب فرسه، وملاعبته أهله، وتعلیمه السباحة)يعنى: ( هر چیزی که خالی از ذکر خداوند متعال باشد سرگرمی بیهوده یا اشتباه است ، مگر چهار مورد که عبارتند از: تیراندازی، رام کردن اسب، بازی و شوخی با زن و فرزند و آموزش شنا) و حافظ ابن حجر در الإصابة(١/٤٣٩) سند آن را " صحیح " دانسته است.
کراهیت مذکور در ایام عید برطرف می شود زیرا نفس آدمی در روزهای عید تمایل به نشاط و سرگرمی دارد و شریعت اسلام به این نیاز پاسخ داده است اما به شرطی که منجر به وقوع فساد و شرارت نشود و دلیل این ادعاء این است که رسول الله صلی الله عليه وسلم با حبشی هایی که در روز عید در مسجد می رقصیدند مخالفت نکرد طوریکه در مسند امام احمد (٢٣٧٠٩٩) از ام المؤمنين عائشة رضي الله عنها روایت است فرمود: ( وضع رسول الله صلى الله عليه وسلم ذقني علي منكبيه لأنظر الي زفن الحبشة)یعنی: ( رسول الله صلى الله عليه وسلم چانه مرا روی شانه اش قرار داد تامن به بازی حبشه ای ها نگاه کنم)؛ امام ذهبی در الفائق(۲/۱۱۲) می گوید: (منظور از " زفن" رقص است) و ابن الأثير در النهاية(٢/٣٠٥) می گوید: ( عبارت" زفن" در اصل به معنی رقص و بازی است همانطور که در روایتی از ام المؤمنين عائشة رضي الله عنها وارد شده است فرمود: ( قدم وفد الحبشة فجعلوا يزفنون و يلعبون) یعنی: ( هیئت اعزامی حبشی ها نزد ما رسیدند و به رقص و بازی پرداختند)) اما با این وجود بایستی از موارد حرام از قبیل موسیقی و حرکاتی که موجب تحریک شهوت می شوند اجتناب نمود.
برادر شما:
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
١٤٢٥/٤/٨ هجري قمري
