یکی از برادرانم به من گفت که وقتی زن زیبایی می بیند در تصور خود با او زنا می کند و در توجیه کار خود می گوید حدیث معروفی در این مورد وجود دارد که چون آن را به زبان یا مرحله عمل نیاورده است مشمول گناه نمی شود اما برخی از علماء چنین کاری را حرام دانسته اند ولی دلیل شان را نمی دانم؛ دیدگاه شما در رابطه با عملکرد برادر مذکور چیست؟ خداوند بهترین پاداش ها را نصیب تان بفرماید؛
يتخيل نفسه يزني فما الحكم؟
الجواب
الحمدلله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.أما بعد:در پاسخ به پرسش شما از خداوند طلب توفیق کرده و می گوییم:
حدیثی که برادرتان به آن اشاره کرده است روایتی می باشد که در صحیح بخاری و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه نقل شده است که رسول الله صلی الله عليه وسلم فرموده است: ( إن الله تجاوز عن أمتي ما حدثت به انفسها ما لم تعمل أو تتكلم) یعنی: ( خداوند از وسوسه ها و تشكيكات ذهنى امّت من تا زمانى كه آنها را به زبان يا به مرحله عمل نياورده باشند، گذشت كرده است)؛ حدیث نفس وسوسه ای است که انسان در انجام آن متردد است و دائما با خود می گوید: آیا انجام بدهم یا انجام ندهم؟ أما در مواردی که انسان بر انجام آن مصمم است و قلبا به آن تمایل دارد مورد بازخواست قرار خواهد گرفت زیرا خداوند می فرماید: (لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَٰكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ)یعنی: ( خداوند شما را به خاطر سوگندهای بيهوده- و غير جدى تان- بازخواست نمی کند اما شما را به خاطر آنچه که دل های تان قصد کرده است مورد بازخواست قرار خواهد داد؛ و خداوند بسیار آمرزنده و شکیبا است)البقرة/٢٥٥ و عبدالله بن مبارك می گوید: از سفیان ثوری پرسیدم: آیا بنده به خاطر قصد و نیت خود بازخواست می شود؟ گفت: اگر مصمم بر انجام آن باشد مورد بازخواست قرار می گیرد؛ و این دیدگاه بسیاری از فقهاء و علمای حدیث است و فرمايش خداوند متعال در آیه ( ٢٣٥) سوره بقره نیز این دیدگاه را تایید می کند که می فرماید: ( وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي أَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ) یعنی: (و مطمئن باشید که خداوند آنچه را که در دل های تان است را می داند لذا- از مخالف با او- بترسید و بدانید که الله بسیار آمرزنده و شکیبا است)؛ این حکم در خصوص گناهان ظاهری اعم از زنا و سرقت و نوشیدن مشروبات الکلی و قتل و افتراء و مانند آن می باشند؛
اما گناهان قلبی اعم از تکبر و رياء و حسد و بدگمانی ناحق به مسلمان همگی مورد بازخواست قرار خواهند گرفت و بسیاری از علماء بر این مساله اجماع نقل کرده اند؛
اما درخصوص سؤال شما در باره تصور برادرتان مبنی بر زنا با زن نامحرم بایستی بگویم:اگر این تصور و وسوسه بصورت غیر ارادی بر برادرتان عارض می شود که گناهی بر او نیست اما اگر تصور مذکور را در خود می پروراند و قلبش به آن تمایل دارد در این صورت نسبت به آن مورد بازخواست قرار خواهد گرفت زیرا در صحیح بخاری و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله عليه وسلم می فرماید: (کتب علی ابن آدم نصیبه من الزنا مدرک ذلک لا محالة: العینان زناهما النظر، والأذنان زناهما الاستماع، واللسان زناه الکلام،والید زناها البطش، والرجل زناها الخطا، والقلب یهوی و یتمنی، ویصدق ذلک الفرج أو یکذبه)یعنی: (برای هر انسان نصیبی از زنا نوشته شده است که خواه یا ناخواه به آن مبتلا می شود زنای چشم ها نگاه کردن- به نامحرم- است، و زنای گوشها شنیدن- حرام- است، و زنای زبان گفتن-کلماتی که منجر به زنا می شود- است، و زنای دست، لمس کردن و گرفتن- بدن نامحرم-است، و زنای پا، گام برداشتن-بسوی مواردی که منجر به زنا می شود- است، و قلب نیز متمایل می شود و آرزوی-زنا- میکند، و- در نهایت- شرمگاه این همه را تصدیق و یا تکذیب میکند)و رسول الله صلى الله عليه وسلم تمایل و آرزوی قلبی را از جمله اسباب و مصادیق زنا معرفی کرده است و اگر انسان در مورد تمایل قلبی مورد بازخواست قرار نمی گرفت قطعا رسول الله صلی الله عليه وسلم آن را از مصادیق زنا بر نمی شمرد و از قواعد مشهور در نزد اهل علم این است که: "اجتناب از چیزی که ترک آن منجر به تحقق ترک حرام می گردد واجب است" و از اینرو خداوند می فرماید: (وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا ۖ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا)يعنى: ( و -با ارتکاب مقدمات زنا- به زنا نزدیک نشوید چرا که زنا گناه بسیار زشت و راه بسیار بدی است)الإسراء/٣٢ خداوند ما و شما را از وسوسه ها ابلیس گرایش به او مصون بدارد.
برادر شما:
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
