حکم خوردن پنیری که از شیردان یا پنیرمایه خوک درست شده باشد چیست؟
حكم الأكل من الجبن المصنوع من انفحة الخنزير؛
حکم خوردن پنیری که از شیردان یا پنیرمایه خوک درست شده باشد چیست؟
حكم الأكل من الجبن المصنوع من انفحة الخنزير؛
الجواب
الحمدلله و صلي الله و سلم و بارك علي رسول الله و علي آله وصحبه.أما بعد:
" انفحة" یا پنیرمایه ماده ای زرد رنگ است که از شکم چهارپای شیرخوار به دست می آید و اگر بر روی شیر ریخته شود آن را تبدیل به پنیر می کند و اهل علم در مورد پاک بودن پنیرمایه مردار اختلاف نظر دارند و دو دیدگاه ارائه داده اند طوریکه امام مالک و امام شافعی رحمهما الله آن را نجس می دانند و رای رسمی مذهب امام احمد نیز همین دیدگاه می باشد و امام ابوحنیفه رحمه الله آن را حلال می داند و این دیدگاه یکی از اقوال در مذهب حنبلی نیز می باشد و قول راجح پاک بودن پنیر مایه حیوان مردار حلال گوشت است زیرا وقتی صحابه رضی الله عنهم عراق را فتح کردند از پنیرهای مجوسیان می خوردند؛ شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در الفتاوي المصرية(١/٢٧) بعد از عنوان کردن خوردن صحابه رضي الله عنهم از پنیر مجوسیان می فرماید: ( این امر در بین آنها متداول و جایز بوده است و در سند روایت هایی که بیان می کند برخی از صحابه پنیر مجوسی ها را مکروه می دانستند اشکال وجود دارد) و عبدالرزاق در مصنف خویش (١٢/٨٧) از شقیق روایت می کند گفت: به سیدنا عمر رضی الله عنه گفته شد: برخی با پنیرمایه حیوانات مردار پنیر درست می کنند؛ سیدنا عمر رضی الله عنه فرمود: ( بسم الله بگویید و بخورید) و این صحیح ترین اثر در خصوص پنیری است که با پنیرمایه حیوان حلال گوشت مردار درست می شود همانطور که امام احمد رحمه الله می فرماید: (صحیح ترین حدیث در این خصوص، همین حدیث- مذکور- می باشد که ابن رجب در کتاب" جامع العلوم و الحکم" در شرح حدیث: ( إن الله فرض فرائض فلاتضيعوها) (٢/١٦٧) عنوان کرده است)
اما در پنیر مایه خوک دو اشکال وجود دارد: اول نجاست عینی خوک است که شامل همه اجزای بدن او می شود و دوم شیری است که پنیر مایه نجس از آن درست می شود و با این حال گفته می شود: اگر پنیر مایه خوک به طور کامل دگرگون شود طوریکه بعد از استفاده در پنیر تبدیل به ماده دیگری گردد در این صورت خوردن آن جایز است زیرا ماده ای از خوک در آن وجود ندارد اما اگر پنیر مایه باقی بماند و در پنیر مخلوط گردد در این صورت خوردن آن جایز نیست زیرا ماده ای از خوک در آن وجود دارد.نویسنده کتاب " إعانة الطالبين" (١/١٠٥) تصریح کرده است که پنیر به دست آمده از پنیرمایه خوک حرام است و خوردن آن جایز نمی باشد. و الله أعلم.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح